İmam Zaman (ə.f) sürətlə böyüyüb?! |
Müəllif: Admin | Bölmə: Slide, Məqalələr | Vaxt: 13-01-2016, 21:39 | Şərh sayı: (0) | Baxılıb: 334
İmam Zaman (ə.f) sürətlə böyüyüb?!
Bir çox mənbələrdə İmam Mehdinin (ə.f) qeyri-adi fiziki inkişafı (böyüməsi) barədə hədislər nəql olunmuşdur.[1] Həmin mənbələrin bəzilərində hər imamın bir günlük inkişafı digər insanların həftəlik inkişafına, həftəlik inkişafı digər insanların aylıq inkişafına, aylıq inkişafının isə digər insanların illik inkişafına bərabər olduğu qeyd edilir.Bəzi mənbələrdə Həzrət İbrahimin (ə)[2], Həzrət Rəsuləllahın (s)[3] və Həzrət Zəhranın (s.ə)[4] da sürətlə böyüməsi barədə hədislər nəql olunmuşdur.
Əhli-sünnə mənbələrində də Dəccalın[5] və Həzrət Salehin (ə) dəvəsinin balasının da[6] qeyri-adi şəkildə böyüməsi barədə hədislər nəql olunmuşdur.
Hər halda bəzi uşaqların qeyri-adi və sürətlə böyüməsi əql nöqteyi-nəzərindən qəbul olunan bir məsələdir. Lakin bunun isbat olunması qəti dəlillərə əsaslanmalıdır. Hədislərin sənədlərini və mətnlərini dəqiq araşdırdığımızda əldə etdiyimiz nəticə aşağıdakılardan ibarətdir:
İmam Zamanın (ə.f) uşaq vaxtı qeyri-adi və sürətli inkişafı barədə nəql olunan hədislərin heç biri sənəd baxımından mötəbər deyildir. Əlbəttə, qeyd edək ki, Həzrət İbrahimin (ə) qeyri-adi və sürətlə böyüməsini bəyan edən hədisin sənədi mötəbərdir. Həmçinin Səhih İbn Həbbandan Peyğəmbər (s) barədə də belə bir hədis nəql olunmuşdur.
Bu mövzunu ehtiva edən hədislər əhatəli və geniş olmadığından tədqiqatçılarda nəinki yəqin, heç hadisənin doğruluğu barədə zənn belə yaradacaq həddə deyildir. Bu mövzunu ehtiva edən ən mühüm kitablar Şeyx Səduqun “Kəmalüd-din” və Şeyx Tusinin “Əl-Ğeybət” kitablarıdır.
Bu mövzu barədə söz açan ən qədim mənbə Hüseyn ibn Həmədan Xüseybinin[7] “Əl-Hidayətül-kübra”[8] kitabıdır. Onun vəsfdə ifratçı təfəkkürü (böyük ehtimalla ğulatlardan olmuşdur) və kitabında nadir hədisləri toplaması ona və hədislərinə etimad olunmamasını zəruri edir.
Bu hədislərdəki daxili uzlaşmanın olmaması onları qüvvədən salaraq etimadsız edir. Məsələn, bu hədislərdə imamların bir günlük inkişafı digərlərinə nisbətən 7 dəfə, bir həftəlik inkişafı 4 dəfə, bir aylıq inkişafının isə 12 dəfə artıq olduğu qeyd edilir. Bu üç müddət arasında uzlaşma yoxdur. Ona görə ki, əgər imamların bir günlük inkişafı adi insanların bir həftəlik inkişafına bərabərdirsə, bir həftəlik inkişaf müddəti də yeddi həftə müddətinə bərabər olmalıdır. Halbuki bu mətnlərdə imamların bir həftəlik inkişafı bir ay, yəni 4 həftə kimi qeyd edilmişdir. Bir aylıq inkişaf müddəti də bir il, yəni 12 dəfə artıq qeyd edildiyindən aralarında uzlaşma yoxdur.
Bu hədislər imamların adi və təbii şəkildə inkişafı barədə nəql olunan hədislərlə ziddiyyət təşkil edir. Məsələn, Yəqub ibn Mənquşun nəql etdiyi hədisdə[9] İmam Həsən Əskərinin (ə) evində atasının qucağında gördüyü İmamı “beş yaşlı oğlan uşağı” kimi vəsf edir. Həmçinin Səd ibn Abdullah Qumi də nəql etdiyi hədisdə[10] İmam Həsən Əskərinin (ə) evində İmamı görməsini “sağ dizinin üzərində oğlan uşağı əyləşmişdi” – cümləsi ilə ifadə edir. Ocümlədən İmamın (ə.f) atasının cənazəsinə namaz qılmasını bəyan edən hədis onu “qarabuğdayı oğlan uşağı”[11] kimi vəsf edir. İmam Cavadın (ə) uşaqlığı barədə nəql olunan hədislərə[12] də müraciət edəndə imamların qeyri-adi və sürətli deyil, hamı kimi adi inkişaf tərzinə malik olduğunun şahidi oluruq.
İmam Zamanın (ə.f) sürətli inkişafı barədə İmam Həsən Əskərinin (ə) bibisi Həkimə xanım tərəfindən də hədis nəql olunmuşdur. Həmin hədisdə Xanım Həkimə İmamın (ə.f) belə tez inkişaf etdiyini görüb təəccüblənir. İmam (ə.f) isə cavabında belə deyir: “Biz imamlar bir gündə adi insanların bir ildə etdiyi inkişafı edirik”. Bu hədis həqiqət ola bilməz. Çünki İmam Cavadın (ə) qızı Həkimə xanım həm İmam Hadinin (ə), həm də İmam Həsən Əskərinin (ə) uşaqlığını görmüş, imamları görüb tanıdığı üçün onların sürətli inkişafından da xəbərdar olmalı və İmam Mehdinin (ə.f) sürətli inkişaf onu təəccübləndirməməli idi.
Əgər bütün imamların sürətli və qeyri-adi inkişafı həqiqət olsaydı, bu məsələ işarə etdiyimiz bir neçə hədislə məhdudlaşmazdı. Əksinə, bütün tarixi mənbələrdə və ya bir çox dini qaynaqlarda qeyd olunardı.
Peyğəmbər və imamların uşaqlıqdakı sürətli və qeyri-adi inkişafı deyildikdə orta haldan daha üstün bir inkişaf dərəcəsinin nəzərdə tutulması mümkündür. Belə ki imamlar və peyğəmbərlər barədə hədislərdə nəql olunan buna bənzər ifadələr başqaları barədə də qeyd edilmişdir. Məsələn, şairlərdən biri oğlunu vəsf edərək deyir:
بنیّ کأنّ البدر أشبه وَجهُهُ یشبُّ شباب الحول فی مدّة الشهر
Bənzəyir siması oğlumun on dörd gecəlik aya,
Bir illik cavanlığın müddətin başa vurar bir aya. [13]
[1]Kəmalüd-din, səh/424, hədis/1, İlamul-vəra, c/2, səh/214, Rövzətül-vazizin, səh/281, Biharül-ənvar, c/51, səh/2, hədis/3, Şeyx Tusi, Əl-ğeybət, səh/238, hədis/205.
[2]Əl-Kafi, c/8, səh/366, hədis/558, Kəmalüd-din, səh/138, hədis/7.
[3]Səhih İbn Həbban, c/14, səh/245, hədis/6335.
[4]Dəlailül-İmamə, səh/81.
[5]Əl-Müstədrək ələs-səhiheyn, c/4, səh/595, hədis/8655.
[6]Həmin, c/2, səh/618, hədis/4069.
[7]Hüseyn ibn Həmədan tanınmış ğalilərdəndir (yəni vəsf və ifratda həddi aşanlardandır).
Nəcaşi onun barəsində yazır: ““əl-İxvan”, “əl-Məsail”, “Tarixül-əimmə”, “Ər-risalətün təxlit” və “Hidayətül-Kübra” kitablarının müəllifi Əbu Əbdullah batil əqidə sahibidir” (Rical ən-Nəcaşi, c/1, səh/187).
İbn Ğəzairi belə deyir: “O, yalançı, azğın və lənətlənmiş birisidir. Ona etina olunmaz” (İbn Ğəzairin “Rical” kitabı, səh/54).
Şeyx Tusi də onun adın çəkmiş, lakin onun əqidəsi, məzhəbi və etimadlı birisi olub-olmaması barədə bir söz açmamışdır. (Tusinin “Rical” kitabı, səh/423).
“Hidayətül-kübra” kitabının mətni onun əqidəsinin batil olmasına aşkar şəkildə dəlalət edir. O, Muhəmməd ibn Nəsir kimi məşhur ğulatı tərif edərək onu imamların qapısı kimi tanıtdırır. “Hidayətul-kubra” kitabı həmin zamanın ğulatlarının təfəkkür xəttini aşkar şəkildə ortaya qoyan bir yazı nümunəsidir.
[8]Hidayətül-Kübra, səh/357.
[9]Kəmalüd-din, səh/445, hədis/19, Biharul-ənvar, c/52, səh/32, hədis/28.
[10]Kəmalüd-din, səh/457, hədis/21.
[11]Kəmalüd-din, səh/475, əs-Sabiq fil mənaqib, səh/706, hədis/554, əl-Xəraic vəl-cəraih, c/3, səh/1101. hədis/23, Biharül-ənvar, c/52, səh/67, hədis/53, Şeyx Tusi, əl-Ğeybət, səh/271, hədis/237.
[12]Əl-Kafi, c/1, səh/321, hədis/10 və səh/322, hədis/13.
[13]Siyəri Əlamin-nübəla, c/12, səh/254.
Oxşar Xəbərlər:
İnformasiya
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Şərhlər