Haqq inanc və batil çıxarışlar |
Müəllif: Admin | Bölmə: Slide, Məqalələr | Vaxt: 15-01-2016, 11:33 | Şərh sayı: (0) | Baxılıb: 424
Haqq inanc və batil çıxarışlar
Mühüm və tədqiq olunası mövzulardan biri də məhdəviyyət inancından qaynaqlanan sui-istifadələr, məhdilik və s. kimi iddialardır.İslam tarixinin müəyyən dövrlərində qondarma Mehdi iddiasında olanların varlığı və avam kütlənin də bunların iddiasına inanmaları bu mövzu barədə geniş tədqiq etmək zərurətini yaradır. Lakin yalançı mehdilərin tarixi barədə məlumat verməzdən öncə diqqətinizi bir neçə məsələyə yönəldək:
Həqiqi inanclardan sui-istifadə
Köklü və hamı tərəfindən qəbul olunmuş inanclardan sui-istifadə hələ qədim zamanlardan mövcud idi. Din quldurları həmişə bu saxta və qondarma vasitələrdən istifadə edərək öz mənafeləri üçün çalışmışlar.
Xilaskarın zühur edəcəyi və İmam Mehdinin (ə.f) qiyamı barədə müjdələr İslam dininin kitab və sünnəyə əsasən təsdiqini tapmış əsas mövzularından biri olmasında heç bir şəkk-şübhə yoxdur. Bu mövzudan sui-istifadə bu inancın fərziyyə və ehtimal olması deyil, əksinə İslam mənbələrindəki əsaslı və öz təsdiqini tapmış mövzulardan biri olmasını təsdiqləməkdədir. Ona görə ki, batil haqq libası geyməyincə havadar tapa bilməz. Buna görə də yolunu azmışlar digərlərini də azdırmaqdan ötrü dinin köklü mövzularından daim istifadə etmişlər.
Məhdəviyyət və xilaskar mövzusu da bu ümumi əsaslardan müstəsna deyil. Bu köklü əsasdan sui-istifadə peyğəmbərlik kimi köklü əsaslardan sui-istifadə kimidir. Belə ki yalançı peyğəmbərlik iddiasında olanlar da bu köklü əsasdan istifadə edərək bir qrup insanı azdıraraq yeni ayinlər yaratmışdılar.
a) Digər dinlərdəki “Vəd olunmuş xilaskar” adından sui-istifadə
Bu addan sui-istifadə etmək təkcə müsəlmanlar arasında deyil, dünyanın bir çox millətləri və dinləri arasında rəvac tapmış bir məsələdir. Qədim zamanlardan ta bu günə qədər bu (vəd olunmuş xilaskara) inanc təqiblərin, mühacirətlərin, qiyamların və dəyişikliklərə ümidin mənşəyi olmuşdur. Tarix boyu hamıdan çox yəhudi və məsihilər bu arzu və istəklərlə gözlərini gələcəyə dikərək yaşamışlar.[1]
Kitab əhlinin tarixində xilaskarların zühur etməsi və ya onların zühurunun yaxınlaşması vədəsi, hətta son zamanlarda da bəzi siyasi yerdəyişmələrin mənşəyi olmuşdur. Məsələn, 1882-ci illərdə yarımada (Ərəbistan) yəhudiləri arasında Məsihanın Sina dağında zühur edəcəyi şayiəsi yayıldı. Yüzlərlə yəhudi ailəsi Yəmən və Ərəbistan yarımadasını tərk edib Yerusəlimə gəldilər. Lakin Osmanlı hökuməti və yeni problemlərlə üzləşməkdən savayı heç nə görmədilər. Məsiha və onun zühurundan heç bir xəbər yox idi. Bu zaman Qərb konsulluqları onlara kömək məqsədi ilə dağın yaxınlığında düşərgələr salıb evlər tikdilər.[2] İslam mənbələrində də yəhudilərin İslamdan iki əsr əvvəl Ərəbistan yarımadasına gələrək Yəsribdə yerləşmələri qeyd edilir. Bu köçün və bu ərazilərə yerləşmənin səbəbi isə dinlərinin bu ərazidə yeni bir dinin zühur edəcəyini onlara xəbər verməsi olmuşdur.
b) Müxtəlif İslam firqələri arasında “məhdəviyyət” adından sui-istifadə olunması
Yalançı məhdəviyyət iddiaçılarına təkcə şiə cameəsində rast gəlnmir. Demək olar ki, şiə, sünni və sufilər bu yalançı iddiaçılarla üz-üzə dayanmış və bu gün də mübarizə aparmaqdadırlar. Əlbəttə, qeyd etmək lazımdır ki, müəyyən tarixi dövrlərdə bəzi firqələr arasında yalançı iddiaçılıq daha geniş yayılmışdır və bunun da özünəməxsus tarixi dəlili vardır. Məhdəviyyət mövzusu İraq, İran, Mavəraun-nəhr bölgəsi, xüsusilə də Qərb və hətta Ərəbistan həmişə qiyamların, inqilabların və hökumətlərin istismarının mərkəzi olmuşdur. Bəzən də bu ərazilər ən böyük tarixi qiyamların və tarixi dövlətlərin təşkil olunmasına şahidlik etmişdir (Sudanlı Mehdinin qiyamı və Misirdəki Fatimi dövləti kimi). Buna görə də yalançı iddiaçıların yalnız imamiyyə (12-cı şiələr) firqəsindən olmasının təsəvvürü yanlışdır.
c) İstismarçıların sui-istifadəsi
Məhdəviyyət və ya xüsusi naibliklə bağlı iddialar adətən siyasi motivlər daşıyır. Həqiqət budur ki, dünya siyasətinin oyunçuları bu qrupların yaradılmasında rol oynamasalar da, yaranandan sonra onlardan öz hədəfləri üçün sui-istifadə etməyə səy göstərmişlər. Siyasətləri müsəlmanlar arasında təfriqə və parçalanma salmaq əsasında olan dövlətlər və güclər bu batil inanclardan faydalanmış və öz hədəflərinə çatmaq üçün onlardan istifadə etmişlər.
Avropalıların ayağı İslam aləminə açıldığı son iki əsrdə onlar yerli dövlətləri əsarət və sıxıntıda saxlamaq üçün bütün mövcud vasitələrdən istifadə etdilər. Onların Osmanlı, İran və Hindistan ərazilərindəki siyasətlərindən biri də dini və məzhəbi azlıqların müdafiəsi olmuşdur. Onlar həmişə firqələrin müdafiəsini bəhanə etməklə bu dövlətlərin daxili işlərinə müdaxilələr etmişlər.
Məsələn, İranda babilik yaranandan sonra Əmir Kəbirin göstərişi ilə Qacar dövlətinin onlara qarşı şiddətli mübarizəsi avropalılar və rusları bu məsələyə dəxalət etmək üçün bütün vasitələrdən istifadə etməyə vadar etdi. Rusiya səfirliyinin Mirzə Əli Muhəmməd Babın edam olunmasına müdaxilə etməsi (və mane olmağa çalışması da) deyilir. Bəziləri İsfahanın əslən Tiflisli və məsihi əsilli hakimi Mənöçehrxan Mötəmidud dövlənin himayə olunmasında da olanlardan şübhələnir.
Bu ilk mərhələdə belə idi. Lakin bəhaiyyət Mirzə Hüseynəli Bəhanın rəhbərliyi altına keçdikdən sonra rusların, sonra da ingilislərin onları himayəsi daha da artaraq ciddiləşdi. Bu mərhələdə demək olar ki, bəhailərin hamısı xarici düşmənlər tərəfindən idarə olunurdu.[3]
Qulaməhməd Qadiyanının məhdəviyyət macərasında bu növ müdaxilələr daha çox idi. Ona görə ki, açıq-aşkar şəkildə İngiltərəyə pərəstiş edənlərdən biri idi və heç vaxt da bunu gizlətmirdi. Ona görə də xarici qüvvələrin belə azğın qruplara və onların təfriqə salan işlərinə hamilik etməsi öz mənafelərinin güclənməsinə və həmin dövlətlərin istismarına yönəlmişdir.
[1]Əlavə məlumat üçün “İntizare Məsiha dər ayine yəhud” kitabına müraciət oluna bilər.
[2] Məhdi əz sədre İslam ta qərne sizdəhum, səh/68-69
[3] Bəhailər və babilərə xarici qüvvələrin himayəsi barədə əlavə məlumat əldə etmək üçün Seyid Muhəmməd Baqir Nəcəfinin təlif etdiyi “Bəhailər” (səh/589, ikinci fəsil:“himayəte siyasəthayi xarici”) kitabına müraciət edə bilərsiniz.
Oxşar Xəbərlər:
İnformasiya
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Şərhlər