"Azərbaycan sünniləşdirilir" iddiasına qısa cavab |
Müəllif: Admin | Bölmə: Məqalələr | Vaxt: 2-03-2017, 00:15 | Şərh sayı: (0) | Baxılıb: 255
"Azərbaycan sünniləşdirilir" iddiasına qısa cavab
Xəbər verdiyimiz kimi, bu günlərdə “OnKavkaz” portalında dərc edilən və sonradan bir çox mətbu orqanlarda tirajlanan və müzakirəyə çıxardılan məqalədə Azərbaycan rəhbərliyinin ənənəvi şiəlikdən imtina edərək ölkəni sünni məmləkətinə çevirmək niyyəti olduğu iddia edildi. Məqsəd isə guya şiə İrandan uzaqlaşaraq, sünni Qazaxıstan və Türkiyə ilə yaxınlaşmaqdır. Yazıda bir çox məqamlar var ki, həqiqəti əks etdirmir, bəzən isə aşkar yalandır. Onların hamısına toxunmaq niyyətimiz yoxdur. Amma bəzi məqamlara aydınlıq gətirmək zəruridir.Əvvəla qeyd etmək istərdik ki, müəllif sanki toxunduğu mövzuda çox naşı və məlumatsızdır. İnsanların dini inancları oyuncaq deyil və Allaha iman gətirən şəxsin imanının təməl prinsiplərini dəyişmək faktiki olaraq mümkünsüzdür. Tarixə baş vurmadan günümüzdə cərəyan edən hadisələrdən nümunə gətirək. İŞİD İraqa və Suriyaya hücum edərək guya şiəliklə, nüseyriliklə mübarizə aparmaq iddiasında idi. Amma hətta İŞİD kimi təhlükə yerli əhalinin inancından üz döndərməsinə səbəb olmadı. Əksinə, şiələr və sünnilər, nüseyrilər və sünnilər birləşərək terrorçulara qarşı mübarizəyə qalxdılar. Yəni yüzilliklər ənənəsi olan hər hansı inancı (istər bu sünni olsun, istər şiə) bir anın içində, hansısa göstəriş və ya siyasi gedişlərlə dəyişmək və yaxud hansısa başqa dinə döndərmək faktiki olaraq mümkünsüzdür. Xüsusən indiki zamanda. Bunu nəzər yetirdiyimiz yazının müəllifi anlamasa da, sözsüz ki, Azərbaycandakı düşünən beyinlər başa düşürlər. Və belə bir avantyuranın nə vaxtsa baş verəcəyini hətta nəzəri cəhətdən ağıla gətirmək səfehlikdən başqa bir şey olmazdı (bəlkə də müəllif bu layihəni orta əsrlərdəki kimi, bir gecədə 40 min nəfərin başının kəsilməsi və ya “Vorfolemey gecəsi” formasında təsəvvür edir, amma hətta onun da nəticəsi deyilən kimi olmur).
İkinci məqam. Azərbaycan hansı sünniliyə üz çevirəcək? Mən sünni məzhəbli dindaşlarımı qardaş bilən bir şiəyəm. Amma bir reallığı deməliyəm. Gəlin bir anlığa rayonlarımıza nəzər salaq və sünni camaatının durumunu dəyərləndirək. Təəssübü bir kənara qoysaq etiraf etməliyik: bu gün demək olar ki bütün bölgələrimizdə ənənəvi sünnilik sələfilik adlandırılan cərəyana məğlub olmaqdadır. Nümunələr isə kifayət qədərdir: Şamaxı Cümə məscidi, Qaraçuxur məscidi, İlahiyyat məscidi, Zaqataladan, Şəkidən tutmuş Xaçmaza, hətta Kürdəmirə qədər və s. və i. a. Ənənəvi sünnilik adlandırdığımız cərəyan sələfilərin ideoloji basqısına davam gətirə bilmir, davamçılarını itirir. Hətta Türkiyə təsiri altında olan məscid və mədrəsələr də bunun qabağını ala bilmir, uduzur.
Mənim mötədil sələfiliklə də problemim yoxdur, hesab edirəm ki, bir çox məsləkdaşlarımın da. Amma yuxarıda qeyd etdiyim tendensiyanın davamı da var. O da bundan ibarətdir ki, tendensiyanın davamı olaraq mötədil sələfilik də radikal vəhhabiliyə, Əl-Qaidə və İŞİD psixologiyana məğlub olur. Eynilə, mötədil sələfilər radikalların ideoloji basqısına davam gətirə bilmir. Azərbaycanda terrora, gedib xaricdə döyüşməyə, gələcəkdə öz ölkəsində “cihad” eləməyə bu qədər meylli insanın meydana çıxmasının da səbəbi budur.
Odur ki, Azərbaycanın indiki vəziyyətində zərrə qədər ağlı olan hansı insan şiəliyə basqı edib, onu yox edib ölkəni sünniliyə döndərməyə cəhd edər? Hətta belə olacağını utopik bir nəzəriyyə kimi qəbul etsək, nəticənin acınacaqlı olacağını etiraf etməliyik: İŞİD düşüncəli böyük qrupların bu torpaqlarda da yaranacağı qaçılmazdır. İŞİD və onlar kimi radikal qruplar isə, nə qədər də şiəliklə mübarizə apardığını, əsas düşmənlərinin “müşrik rafizilər” olduğunu iddia etsə də, əslində ilk hədəfi həmişə və hər yerdə hakimiyyət, hökumət qurumları və nümayəndələri olur. Bunu Suriyada da, İraqda da müşahidə etdik. Əlbəttə ki, ağılı və düşüncəsi olan bəndə heç vaxt belə avantyuraya getməz.
Bu gün sünniliyə yardım etmək istəyən isə məhz ənənəvi sünniliyə yardım etməlidir. Onun bu kütləvi məğlubiyyətinin qarşısını almağa çalışmalıdır. Təəssüf ki, Yaxın Şərqdə gedən proseslər, məzhəb qarşıdurması, tək bizdə yox, ənənəvi sünni ölkələrində də radikal qrupların sürətli inkişafına təkan vermiş oldu (Türkiyənin özündə bu tendensiyanın baş verməsi, ayrıca mövzu ola bilər). Bunun qarşısını almaq isə, hansısa məzhəbi “yox etmək” kimi absurd təxəyyül yox, məhz bu məzhəb qarşıdurmasını aradan qaldırmaq olardı. Məzhəblərin sülh içində yaşadığı dövrdə, radikallara yer olmur.
Düşünürəm ki, qeyd olunan mövzu ilə bağlı Azərbaycan dövləti öz sözünü deyib: 2017-ci ilin “İslam həmrəylik İli” elan olunması, Azərbaycanda Əhli beyt izləri olan “Bibiheybət” ziyarətgahının, Gəncədə İmamzadə ziyarətgahının dövlət hesabına yüksək səviyyədə bərpası qeyd olunan məqalədəki iddiaların əslində kiminsə ya gözündə qalacaq “arzusu”, ya da gələcək qarşıdurmalar üçün zəmin hazırlamaq cəhdi olduğunu göstərir. Hesab edirəm ki, həmin məqalə Azərbaycandakı daxili sabitliyi pozmağa yönələn çoxsaylı düşmən təxribatlarının tərkib hissələrindən biridir. Məqsəd bu sözlərə inanacaq dindarlar arasında qıcıq, qəzəb yaratmaq, bunu da sonda məzhəb qarşıdurmasına çevirməkdi.
Amma hər halda, belə təxribatlara da ağılla, düşüncə ilə reaksiya göstərmək lazımdı və hamını, o cümlədən səlahiyyət sahiblərini də buna dəvət edirik. Təəssüf ki, bəzən düşünülməmiş məmur addımlarının da şahidi oluruq və bu, son nəticədə dövlətin adına çıxır. Elə uzağa getməyək, iki gün əvvəl bir məmurun rəyi ilə dağıdılmış Müşfiq heykəli, sosial şəbəkələrdə az qala bütün hakimiyyətin vandallığı kimi təqdim olunmurdumu? Baxmayaraq ki, hakimiyyətin demək olar bütün strukturları bu aktı pisləmişdilər.
O ki qaldı Azərbaycanın Qazaxıstan və Türkiyə ilə yaxınlaşması naminə şiəliyi sünniliklə əvəz etmək niyyətində olması iddiasına, zatən dövlətimiz nəinki adıçkəkilən ölkələrlə, ümumiyyətlə bütün türkdilli məmləkətlərlə, İƏT-ə üzv əksər ölkələrlə uzun illərdir sıx əlaqələrə malikdir, əməkdaşlıqları da yüksək səviyyədədir və bu əməkdaşlıqda məzhəb amili heç vaxt rol oynamayıb.
Vüsal Əliyev, islam.az
Oxşar Xəbərlər:
İnformasiya
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Şərhlər