Bankların çıxış yolu - əmanətlərin tam sığortalanması |
Müəllif: Admin | Bölmə: Xəbərlər | Vaxt: 28-01-2016, 15:49 | Şərh sayı: (0) | Baxılıb: 768
Bankların çıxış yolu - əmanətlərin tam sığortalanması
Baş bankir bütün banklardakı əmanətlərə təminat verir; ekspertlər isə bildirirlər ki, ehtiyatlı olmaq lazımdır...Fevral ayından əhalinin banklarda olan əmanətlərinin tam sığortalanması nəzərə tutulub. Mərkəzi Bankın rəhbəri Elman Rüstəmov məsələ ilə bağlı bildirib ki, Azərbaycanın sağlam banklarındakı əmanətləri tam sığortalanacaq. Ekspertlər isə bunun səbəblərini göstəriblər.
Ekspert Samir Əliyevin sözlərinə görə, “Əmanətlərin tam sığortalanması haqqında” Qanunun qəbuluna qədər Mərkəzi Bank müəyyən təmizləmə işləri aparacaq: “Milli Məclisin növbəti iclası fevralda olacaq. Deməli, yaxın həftələrdə daha bir neçə bankın bağlanması istiqamətində sərt addımlar atıla bilər. Hökumət bağlanacaq bankların əmanətlərini tam qaytarmaq istəmir və belə görünür, qanunun qəbuluna qədər onların lisenziyası geri alınacaq. Yerdə qalanların taleyini konsolidasiya həll edəcək. Hələlik bank sektorundakı proseslər belə görünür”.
S.Əliyevin sözlərinə görə, ölkənin maliyyə sisteminin dayanıqlığı təhlükə altına düşüb: “Bu dayanıqlığı yerindən tərpədən amil bank sektorudur, milli valyutadır. Bunlar bir-birinə bağlı məsələlərdir. Əhalinin milli valyutaya inamını qazanmaq üçün uzun illər sərf olunub. İndi isə əhalinin bu valyutaya olan inamı itib. Banklara qarşı inamın azalması prosesi gedir. Bu proses özünü onda göstərir ki, əhali banklardan əmanətlərini kütləvi şəkildə geri çəkirlər. Bir qismi manatla olan əmanətlərini dollarlaşdırdılar, digər qismi isə, ümumiyyətlə, vəsaitlərini geri tələb edirlər. Hazırda bank sektoru 90-cı illərdən sonra özünün ən çətin dövrlərini yaşayır. Bəzi kredit təşkilatları ölümlə-qalım arasındadır”.
Ekspertin sözlərinə görə, ölkə banklarında vəziyyət əmanət bazarından çox asılıdır. Yəni əmanətlər bankların əsas maliyyə mənbəyidir. Kredit portfelinin təxminən yarısı əmanətlər hesabına formalaşır. Əgər əmanətlərlə bağlı problem yaşanırsa, bu, bank sektoru üçün çox böyük təhlükə deməkdir. Bu baxımdan sabitliyin yaradılması üçün hökumət bir addım atmalı idi. “Əslində, hökumətin bu məsələdə fokusu düzgündür. Əmanətlərin sığortalanması mexanizmi, ümumiyyətlə, bazarın tələblərinə cavab vermirdi. Bağlanan bir neçə bank əmanətləri qaytarmaqda çətinliklər çəkirdi. İnsanlar müraciət etsə də, pullarını ala bilmirdilər. Nə də bankı bağlamırdılar ki, sığorta haqqını ala bilsinlər. Bu, əmanətlərin sığortalanması sisteminin çatışmazlıqlarından irəli gəlirdi”,- deyə ekspert vurğulayır.
Ekspert Əkrəm Həsənov isə qeyd edib ki, əmanətlərlə bağlı ciddi qərarlar qəbul edilib: “Bu qərarlarla ölkədə banklara yerləşdirilən əmanətlər 3 illik gəlir vergisindən azad olunub. Həmçinin, əhalinin banklara qoyduqları əmanətlər bütünlüklə sığortalanıb. “Əmanətlərin tam sığortalanması haqqında” qanuna əsasən, qanun qüvvəyə mindiyi gündən etibarən faizləri əmanətlərin sığortalanması haqqında Azərbaycan Respublikası Qanununun 8.1.20 maddəsinə uyğun olaraq, əmanətlərin sığortalanması Fondunun Himayəçilər Şurası tərəfindən əmanətlər üzrə müəyyən edilmiş illik faiz dərəcəsi həddində olan bütün qorunan əmanətlər məbləğindən asılı olmayaraq bank fəaliyyətini həyata keçirilməsi üçün xüsusi razılığa, lisenziyaya malik fondun iştirakçı bankları tərəfindən 3 il müddətinə tam sığortalanır. Qanun qüvvəyə mindiyi günə, bank fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üçün xüsusi lisenziyaya, razılığa malik olan banklarda mövcud olan qorunan əmanətçilərin əmanətləri üzrə illik faiz dərəcələri Əmanətlərin Sığortalanması Fondunun Himayəçilər Şurasının müəyyən etdiyi illik faiz dərəcəsi həddindən yuxarı olduqda həmin əmanətçilər əmanətləri üzrə tam sığorta təminatı əldə etmək üçün əmanət müqavilələrini bu qanuna uyğun olaraq yenidən rəsmiləşdirməlidirlər. Bu halda müddəti qurtarmadan yeni faiz şərtləri ilə rəsmiləşdirilən müddətli əmanətlər üzrə faizlər rəsmiləşdirmə gününə qüvvədə olan müqavilənin şərtlərinə uyğun olaraq tam məbləğdə hesablanıb ödənilir. Layihə səsə qoyularaq qəbul edilib. Bu qanun 2016-cı ilin fevralın 1-dən qüvvəyə minəcək”.
Ekspertin sözlərinə görə, əmanətlərin tam sığortalanmasının pərdəarxasında ciddi məqamlar var: “İkinci devalvasiyadan sonra əmanətlərin bütün banklardan kütləvi şəkildə çıxarılması prosesi başlanıb və aparıcı banklar əhalini şirnikləndirmək üçün mexanizmlər təklif etməyə başlayıblar. Ən bəsit təklif əmanətlərin tam sığortalanması oldu. Lakin əhalini sığorta mexanizminin səmərəliyinə necə inandırmaq olar? Banklar əhalinin banklara pul yerləşdirilməsi üçün dəridən-qabıqdan çıxır. Bunun özü artıq yaxşı əlamət deyil. Kimsə sizin pulunuzu nəyin bahasına olursa olsun sizdən alıb özündə saxlamaq istəyirsə, ehtiyatlı olmaq lazımdır. Əmanətlərin tam sığortalanması yaxşı şeydirsə, niyə bunu indiyə qədər etməmişdilər? Axı onda pulumuz çox idi, deməli, sığorta da daha əminli idi. Yəni onda iqtisadiyyatımızın əhalinin puluna ehtiyacı yox idi? Niyə pis gündə buna ehtiyac yarandı? Özü də Elman Rüstəmov bunu heç gizlətmir də. Deyir ki, tam sığorta 3 illik olacaq. Yəni pis gün üçün nəzərdə tutulur. Bir sözlə, bank sahibləri sanki deyir: pulumuz tükənir, gəlin, öz pulunuzu bizə verin”.
Ekspert vurğulayıb ki, bizdə əmanətləri dövlət sığortalamır: “Sığortalayan hüquqi statusu və pulları necə idarə etməsi bəlli olmayan Əmanətlərin Sığortalanması Fondudur. Dövlətin əmanətlər üzrə heç bir məsuliyyəti yoxdur. “Əmanətlərin sığortalanması haqqında” Qanunun 3.4-cü maddəsində deyilir: “Dövlət və Mərkəzi Bank Fondun öhdəlikləri üzrə, Fond isə dövlətin və Mərkəzi Bankın öhdəlikləri üzrə məsuliyyət daşmır”. Yəni bir neçə bank müflis olsa və sözügedən Fond onların əmanətçirlərinə əmanətləri qaytarsa, pulu qurtaracaq və özü də müflis olacaq. Qalan bankların əmanətçilərin taleyi bəs necə olacaq? Onların əmanəti batacaq. Mən hələ onu demirəm ki, Əmanətlərin Sığortalanması Fondundan pul tələb etmək üçün əvvəlcə bank ləğv olunmalıdır. “Bank of Azerbaijan”ın misalı isə göstərir ki, bu proses illərlə çəkə bilər. Banklara əmanət qoymaq istəyən şəxslər onu da xüsusi ilə nəzərə alsın ki, onların qoyduğu əmanətlərdən Əmanətlərin Sığortalanması Fondu sığorta haqqı tutur. Bundan sonra daha çox tutacaq”.
Oxşar Xəbərlər:
İnformasiya
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Şərhlər