Beş yaşlı uşaq imam və rəhbər ola bilərmi? |
Müəllif: Admin | Bölmə: Sual-Cavab | Vaxt: 2-11-2015, 11:12 | Şərh sayı: (0) | Baxılıb: 946
Beş yaşlı uşaq imam və rəhbər ola bilərmi?
Şiə əqidəsinə görə, kiçik yaşlarda imamətə yetişmək qeyri-adi bir məsələ deyil, əksinə dini təlimlərdə öz əksini tapan aşkar bir mövzudur. Belə ki İmam Cavad (ə) və İmam Hadi (ə) səkkiz yaşında, İmam Mehdi (ə.f) isə beş yaşında ikən imamətə yetişdi.
Şeyx Müfid “Fusulul-Muxtarə” kitabında İmam Mehdinin (ə.f) kiçik yaşlarında imamətə yetişməsini qeyd etdikdən sonra belə yazır: “Şiə alimləri inanırlar ki, İmam Mehinin (ə.f) atası dünyadan köçməmiş Allah İmamın (ə.f) əqlini kamilləşdirərək, ona hikmət və “fəslul-xitabı” öyrətdi. Onu bu xüsusiyyətlərlə digər insanlardan fərqləndirərək üstün etdi. Ona görə ki, o, övliyaların canişini və Allah höccətlərinin (ilahi bələdçilərin) sonuncusudur. Şiə alimləri bu nəzəriyyəni əqli dəlillərə əsaslanaraq isbat etmişlər. Ona görə ki, bu iş əqli nöqteyi-nəzərdən heç də qeyri-mümkün bir iş deyil. Həmçinin Allah-Taalanın Qurani-Kərimdə Həzrət İsa (ə) [1] və Həzrət Yəhya (ə) [2] barədə buyurduğu kəlamlara da istinad edirlər.“ [3]
Şeyx Müfid bu yazısı ilə kiçik yaşlardan ilahi rəhbərliyə yetişmənin əqli və nəqli tərəfdən mümkünlüyünü qeyd edərək, Quranda kiçik yaşlarından peyğəmbərliyə seçilmiş Həzrət İsa (ə) və Həzrət Yəhyanı (ə) da misal çəkir.
Bütün bunlara baxmayaraq, bəzi müsəlman qələm əhli öz yazılarında bu işin qeyri-mümkünlüyünü vurğulayaraq, kiçik yaşda imamətə yetişmək məsələsini inkar edirlər. Bu baxışla məhdəviyyət məsələsinə ilk irad tutan şəxslərdən biri də İbn Həcər Heysəmidir (vəfatı: h.q 973). O, “Səvaiqul-muhriqə” kitabında bu barədə belə yazır: “Müqəddəs İslam dinində uşaqdan rəhbərin olmaması öz təsdiqini tapmış bir məsələdir. Peyğəmbərin onun barədə heç bir söz demədiyi halda, şiələr beş yaşlı uşağın imam olmasınımı güman edirlər?! Bu dinlə müxalifətçilik və cəfəngiyyatla dolu bir sözdür.“ [4]
Ondan sonra Əhməd Əmin Misri (1886-1954) bu şübhəni qabartmışdır. O, məhdəviyyətin əsli və İslam dünyasında necə yaranmasına irad bildirərək yazır: “Alimlər iki şeydən təəccüblənirlər: Birincisi, imamətin müsəlmanların vəziyyətindən agah və bu məsuliyyəti daşıyacaq kamil yetkinliyə çatmış bir böyük şəxsin vəzifəsi olmasına baxmayaraq, 4-5 yaşlı uşağın imamətə yetişməsidir. Digəri isə bu 4-5 yaşlı uşağın qeybə çəkilərək xüsusi bir vaxtda zühur etməsidir. Şiə imamlarına müxtəlif məntəqələrdən sərvətlər göndərilirdi. Kiçik yaşlı uşağın imamətə yetişməsi məsələsi də əvvəlki imamların vəkilləri tərəfindən məhz bu sərvətləri ələ keçirmək məqsədi ilə irəli sürülmüşdür.” [5]
Eyni fikri Əhməd Katib də “uşaqlıq böhranı” ibarəsi ilə qeyd edir: “Əql şəri mükəlləfiyyət yaşına çatmamış və öz malını belə xərcləmək səlahiyyətinə malik olmayan kiçik bir uşağın müsəlmanlara rəhbər təyin edilməsini qəbul edə bilməz.“[6]
Şeyx Müfid özünün qısa kəlamı vasitəsi ilə belə bir şubhələrin cavabını vermişdir: “Əvvəla, belə bir işin baş tutmasından ötrü gərək onun mümkünlüyü isbat olunsun. Sonra isə xarici aləmdə baş verməsinə dair sübutlar ortaya qoyulsun.”
Şeyx Müfid açıqlayır ki, əql bu işi qeyri-mümkin hesab etmir. Quranın verdiyi xəbərə əsasən, belə bir hadisə (uşaq yaşlarında ikən ilahi rəhbərliyə seçilmək) əvvəlki ümmətlərdə də baş vermişdir. Allah-Taala İsa (ə) və Yəhyanı (ə) kiçik yaşlarında ikən peyğəmbərlik və ilahi rəhbərlik məqamına yetişdirdi. Qeyd edək ki, bütün müsəlmanlar buna inanırlar. Hətta bu məsələyə irad etmiş bu 3 nəfər belə, müsəlman və Qurana iman gətirmiş bir şəxs kimi Həzrət İsa (ə) və Həzrət Yəhya (ə) barədə deyilənlərə inanırlar.
Deməli, bu işin mümkünlüyü və onun baş verməsi barədə dini nöqteyi-nəzərdən heç bir şəkk və irad yoxdur. Bu baxımdan bu məsələnin isbatından ötrü tutarlı arqumentlər ortaya qoyulmalıdır. Bu arqumentlər isə məhdəviyyət nəzəriyyəsinin isbatlanması və İmam Məhdinin (ə.f) doğulması barədə nəql olunan hədislərin araşdırılması zamanı ortaya qoyulmuşdur. Bütün İslam firqələri məhdəviyyət məsələsini qəbul etmiş və Peyğəmbərdən (s) Mehdi (ə.f) barədə kifayət qədər hədislər nəql etmişlər. İmam Mehdinin də (ə.f) dünyaya gəlməsi mötəbər mənbələr və dəlillərə əsasən, öz təsdiqini tapmış mövzulardandır. Şiələr İmamın (ə.f) dünyaya gəlməsi məsələsində həmrəydirlər. Əhli-sünnədən də bəziləri bunu təsdiqləyərək qəbul etmişlər.
İdrak və iradə imamətin rüknlərindəndir. Buna əsasən, kiçik yaşlı imamları qəbul edib onlara istinadən söz deyən şəxslər onların cismi cəhətdən deyil, iradə və idrak cəhətindən kamala yetişdiklərinə inanırlar. Belə ki Şeyx Mufidin də dediyi kimi, Allah-Taala atası həyatda ikən Mehdinin (ə.f) əqlini kamilləşdirərək ona hikmət, “fəslul-xitabı” əta etmiş və bu xüsusiyyətlə başqalarından seçilmişdir. Deməli, söhbət öz malını xərcləmək iradəsindən məhrum olmuş xırda uşağın imamətindən yox, ilahi qüdrət vasitəsilə əqli təkamülə yetişmiş bir şəxsin imamətindən gedir. Belə ki Allah bunun eynisini Həzrət İsa (ə) və Həzrət Yəhyaya (ə) da bəxş etmişdir.
Bunu da əlavə edək ki, uşaqlar təbiət və xüsusiyyət etibarı ilə bir-birlərindən fərqlənirlər. Bəzi uşaqlar xüsusi fitri istedada malikdirlər. Belə uşaqlar digərlərindən daha tez inkişaf edir və istedadlarını praktiki şəkildə büruzə verirlər. Bir qayda olaraq Allahın mənəvi məqamların fəth edilməsindəki lütfü də belə uşaqlara şamil olur.
Bəhruz Camal
imamzaman.az
[1]Al-İmran/46
[2]Məryəm/12
[3]Daneşnameyi İmam Mehdi (ə.f), c/2, səh/208, hədis/333
[4]Səvaiqul-muhriqə, səh/168
[5]Zəhyul-İslam, c/3, səh/524.
[6]Əl-İmamul Məhdi, səh/32.
Oxşar Xəbərlər:
İnformasiya
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Şərhlər