“Yerli seriallara baxanda adamın əti tökülür, hirslənirsən” - Tanınmışların ETİRAZI |
Müəllif: Admin | Bölmə: Xəbərlər | Vaxt: 23-01-2016, 20:27 | Şərh sayı: (0) | Baxılıb: 583
“Yerli seriallara baxanda adamın əti tökülür, hirslənirsən” - Tanınmışların ETİRAZI
Teleseriallar hər zaman cəmiyyətdə müəyyən insanların maraq dairəsində olub. İndi balaca uşaqlardan tutmuş yaşlılara qədər hər kəsin vaxt ayırdığı seriallar var. Az qala seriallarsız həyatımızı təsəvvür etmək qeyri-mümkün olub. Nəsənsə serial deyəndə bəzilərinin ağlına ilk olaraq televizor qarşısında əyləşən böyük bir qadın ordusu gəlir.Çoxları elə bilir ki, seriallara ancaq evdar qadınlar baxır. Halbuki, hər gün sevimli dizisini izləmək üçün səbirsizliklə onun başlama saatını gözləyən işgüzar xanımlar, elə kişilər də az deyil. Bir sözlər serial uşağa, gəncə, orta yaşlıya, qocaya baxmır. Kimlərisə öz sehrinə salır...
Vaxtilə azərbaycanlı tamaşaçılar arasında çox populyar olan “Santa Barbara”, “Çalı quşu”, “Mehriban düşmən”, “Qvadalupe” yadınızdadır?.. Son 10 ildə isə populyar seriallar sırasında “Kurtlar vadisi”nin adını əminliklə vurğulamaq olar. Ümumiyyətlə, son illər Azərbaycan tamaşaçısı Türkiyə və Rusiya seriallarının təsir dairəsinə düşüb desək, yanılmarıq. Bu da onunla bağlıdır ki, Azərbaycan tamaşaçısı daha çox Rusiya və Türkiyə telekanallarını izlədiyindən həmin ölkələrin serialları onun maraq dairəsinə düşür. Yerli serialların keyfiyyəti isə qaneedici olmadığından baxımlı deyillər...
Modern.az saytı müxtəlif peşə sahiblərindən teleseriallara baxıb-baxmadıqlarını soruşub.
Milli Məclisin deputatı Bəxtiyar Sadıqov heç bir teleseriala baxmadığını deyir:
“Mən daha heç bir teleseriala baxmıram. Demirəm ki, dünyagörüşüm daha çox inkişaf edib, ona görə baxmıram. Bu belə deyil. Ürəyimcə olan və mənim zövqümü oxşayan xarici seriallar yoxdur. Azərbaycan məkanında isə cənab prezidentin maliyyəsi ilə çəkilən serialların ssenariləri, oyunları, həm oradakı hadisələr o qədər primitivdir ki, sadəcə olaraq şəxsən mən onlara baxanda əsəbləşib kanalı dəyişirəm. O teleseriallardakı mövzuların heç biri mənim mənəvi tələbatımı ödəmir. Hamısı məişət mövzusundadır. Ölkənin 20 faizi işğal altındadır, 1 milyon qaçqın-köçkün var, insan taleləri, əsgər həyatı var. Bunların hamısı əsl film, telesearial mövzularıdır. Qaynana-gəlin münasibətləri Azərbaycan ədəbiyyatında və kinosunda çoxdan həll olunub qurtarıb. Rəhmətlik Nəsibə Zeynalova ilə bu məsələyə nöqtə qoyulub. Təzədən belə mövzuları qoyurlar. Aktyorlar lazımsız jestlər, mimikalar, jarqonlar və dialetklərlə istəyirlər ki, nəsə göstərsinlər. Bunun da ustadı vaxtı ilə rəhmətlik Lütfəli Abdullayev olub.
Yəni təzə yerli serialları mən qəbul etmirəm və baxmıram. İnsan taleyi, vətən kimi gözəl istiqamətlər var. Bizim ssenaristlər və rejissorlar müğənnini gətirirlər ki, serialda rol oynasın bu da onların ilk aktyorluq təcrübəsidir. Başa düşmək istəmirlər ki, olmayan bir şeydən şedevr yaratmaq olmaz. Ona görə də verilən pul batır və insanları da əsəbləşdirirlər. Mən də Azərbaycan teleserialının adı gələndə hirslənib kanalı dəyişirəm”.
Sosiloq Əhməd Qəşəmoğlu isə serialların bu gün yalnız tamaşaçılara nəyisə çatdırmaq üçün deyil, həm də insanları müxtəlif istiqamətlərə yönəltməq məqsədilə çəkildiyini bildirib:
“Sözün düzü, mənim indi teleserialları ardıcıl olaraq izləməyə vaxtım yoxdur. Amma bir sosioloq, ekspert gözü ilə ara-sıra müxtəlif teleseriallara baxıb, onların insanalara nə təlqin etdiyini aydınlaşdırmağa çalışıram. Çünki mən çox gözəl bilirəm ki, bu teleserial məsələsi təsadüfi məsələ deyil. Aylar, illər boyu davam edən bu seriallar təkcə insanların asudə vaxtını daha səmərəli keçirməsi üçün nəzərdə tutulmayıb.
Hər bir teleserial cəmiyyətə müəyyən dəyərlər təlqin etmək, mentaliteti dəyişmək, müəyyən bir əhval-ruhiyyə yaratmaq üçün düşünülür. Təəsüf ki, ölkəmizdə sosiologiya elminin inkişafı arzu olunan səviyyədə deyil. Əslində bizim ekranlarımzda daha çox izlənilən serialların sosioloji, psixoloji baxımdan təhlilinə çox böyük ehtiyac var. Ən acınacaqlı seriallar cəmiyyətdə əxlaqi dəyərlərin, ahəngdar birgəyaşayış mədəniyyətinin pozulmasına yönələn, insanlara qəddarlıq öyrədən, vahimə gətirən teleseriallardır.
O teleseriallar faydalı ola bilər ki, insanlara real həyatı öyrətməklə daha mədəni, mənəviyyatlı həyat tərzi təlqin etsin. Bir sıra türk seriallarında buna cəhd edilir. Amma süjetdə elə hap-gopa, qondarma səhnələrə yer verilir ki, ciddi fikirlər də şou xarakteri alınır. Təəssüf ki, Azərbaycanda istehsal olunan seriallar arzu olunan istiqamətdə hazırlanmır. İndi bizə də xeyli faydalı teleseriallar lazımdır. Bu teleseriallarda əhali arasında sabaha inam, ekoloji, iqtisadi, mədəniyyət məsələləri, çətinliklərdən çıxmaq yolları, müstəqil, milli dövlət quruculuğumuza, vətənpərvərliyə, insanlar arasında səmimiyyətə, müqəddəs sevgiyə kömək edən dəyərlər aşılanmalıdır. Təəssüf ki, bizim teleseriallar bir çox hallarda Türkiyə teleseriallarını yamsılayır, yaxud bədii həllin zəifliyi, primitivliyi halları daha tez-tez müşahidə olunur”.
Müğənni Elza Seyidcahan isə bu gün Azərbaycanda çəkilən teleserialların onu əsəbləşdirdiyini və bu serialları çəkənlərin “xalq düşməni” olduğunu söyləyib:
“ Mən teleseriallara baxmıram. Çünki orada ədəbi dilimizi pis vəziyyətə salırlar. Nəinki baxmıram, məni həmin teleseriallara çəkilməyə də çağırıblar, imtina etmişəm. Onlara baxmaqdansa, klassik milli filmlərimizə tamaşa edirəm. Klassik milli filmlərimizə hər dəfə baxdıqca, nəsə təzə bir şey öyənirəm. Vaxt var idi ki, “Uzaq sahillərdə” filminə müharibə səhnələrinə görə baxırdımsa, indi oradakı sözlərin dərinliyinə, Qara Qarayevin musiqisinə görə tamaşa edirəm. “Nəsimi” filmindən Tofiq Quliyevin simfonik musiqisinin sədaları altında Nəsminin şeirlərinin dərinliyini dərk edirəm. Bütün milli filmlərimizdəki dahi, korifey bəstəkarlarımızı duyuram.
Amma indiki film və teleseriallarda klarneti alırlar əllərinə, bilmirsən türk, yoxsa ərəb musiqisidir, insanları əsəbləri ilə oynayırlar. Mən onlara “xalq düşməni” deyirəm. Çəkə bilmirlər çəkməsinlər də... Lazım deyil efirin boşluğunu elə səviyyəsiz seriallarla doldurmaq. Onlara hökumət tərəfindən büdcə ayrılır. Büdcəni filmə xərcləsinlər, aktyolara vermirlər, heç olmasa filmi yaxşı çəksinlər. Belə haqsızlıq, düşmənçilik olmaz. Türk seriallarının ən pisi bizim indiki seriallarımızdan min dəfə yaxşıdır.
Mən serial izləyən deyiləm. Amma son illərdə Türkiyə TV-lərində “Kayb olan yıllar” teleserialına baxmışam. Musiqisi də çox gözəldir. Bizdə isə heç nə... Mən bizim seriallara baxanda utanıram ki, mən azərbaycanlıyam. Amma keçmiş filmlərimizə baxanda fəxr edirəm ki, azərbaycanlıyam”.
Psixoloq Vəfa Əkbər də həmçinin müasir tele serialların maraqsız olduğunu və bu seriallarda işlədilən bəzi sözlərin, danışıq tərzlərinin insanda gülünc doğurduğunu bildirib: “Sonuncu dəfə vaxt və zamanla əlaqədar olaraq televiziyaya baxdığım yadıma gəlmir. Daim insanlarla işləmək, mütailə etmək vaxt darlığı yaradır. Özü formalaşmış bir şəxs nəyisə ideallaşdırmaz. Bu səbədən hansısa teleseriallarda idealım yoxdur. Türkiyə teleməkanında seriallar hər gün yenilənir. Buna görə də insanların baxdığı 1 yox, hətta 5-6 seriallar var. Bu səbədən hansısa qəhrəmanı böyütmək çətindir.
Bir dəfə təsadüfən hansısa yerli telekanllardan birində serial anonsu gedirdi. Baxdım və açığını deyim ki, ətim töküldü, utandın. Çox gülünc və çox mənasız sözlər, mövzular idi. Yenilik yoxdur, sünilik çoxdur. Məsələn, çox bəzəkli xanımları gətirib baş rolda çəkilər. Sadəlik çatmır seriallarda. Məsələn, kənd qızı obrazında çəkilən aktyor botoksladır. Axı kənd qızı hələ öz qayğılarına qalsın, sonra botoks haqqında düşünər. Həm də dil məsələsində problemlər var. Elə bil ki, biz gündəlik məişətdə bədii-publisistik üslubda danışırıq. Elə deyil axı... Deyirlər ki, məsələn “sən gəlməyəcəksən?”. Əslində isə “sən gəlmiyəssən?” formasında tələffüz olunmalıdır”.
Yazıçı Şərif Ağayar əvəllər bəzi serialların onda maraq doğurduğunu desə də, indi atıq seriallara baxmadığını vurğulayıb: “Əvvəllər bəzi seriallar maraqlı gəlirdi. Türk, ingilis, rus, Amerika seriallarına marağım vardı. İndi, açığı seriala baxmıram. Daha çox ciddi filmlər izləməyə çalışıram. Yorğun və ya gərgin olanda komik, yüngül filmlərə, skeçlərə üstünlük verirəm. Davamlı izlədiyim serial yoxdur. Yaxın günlərdə Kriştof Kieslovskinin "Dekalog" filmlər seriyasına baxdım. 80-ci illərdə çəkilsə də, çox aktual və gözəl filmlərdir. Məsləhət görərdim”.
Müasir Müsavat Partiyasının sədri Hafiz Hacıyev yalnız “Kurtlar vadisi” serialına baxdığını açıqlayıb: “Əslində elə bu gün ölkəmizdə baş verən hadisələrin müəyyən hissəsi bir serialdır. Buna görə də hansısa bir seriala baxmağa vaxtım yoxdur. Azərbaycanda indi nə səviyyəli bir film, nə də ki, bir serial çəkilir. Amma əvəllər var idi. Məsələn, Rasim Balayevin çəkildiyi filmləri mən sevərək baxıram. Amma son zamanlar yeganə baxdığım “Kurtlar vadisi”dir. Ona baxanda insan daha da çox cəsarətlənir. Mən həmişə ona baxıram. Son 5-10 ildə baxdığım yeganə serial “Kurtlar vadisi”dir. Mərd, cəsartəli kişilər belə seriallara baxır və oradan özünə nəsə götürür”.
Millət vəkili Aqil Abbas isə ümumiyyətlə indiyə kimi seriala baxmadığını deyib: “Mən ümumiyyətlə seriallara baxmıram. Rusiyanın telekanllarında bəzən olur ki, maraqlı serial olanda azca baxıram. Amma Türkiyənin bəzi kanallarında tarixi seriallar nümayiş olunur. Onlar da maraqlı gəlir. Bütövlükdə isə heç birinin daimi tamaşaçısı deyiləm”.
Tibb elmləri doktoru, professor Adil Qeybulla da seriallara deyil, vaxtı olanda yalnız milli filmlərə baxdığını bildirib: “Mən serialları həm texniki, həm də ki süjet baxımından maraqsız hesab edirəm, maraqlanmıram. Başqa ölkələrin istehsalı olan teleseriallara da baxmamışam. Amma vaxt olanda təbii ki, milli filmlərimizə baxıram”.
Jurnalist Araşdırmaları Mərkəzinin sədri Seymur Verdizadə isə serialların insanlara mənəvi zövq verə bilməmədiyini vurğulayıb: “Serialların insanlarda mədəni zövqü inkişaf etdirməsi mümkün deyil. Yalnız mədəni zövqü aşağı olan tamaşaçılar bu cür səviyyəsiz seriallara aludə ola bilərlər. Yaxın zamanlara kimi Azərbaycan teleməkanında populyar olan xarici serialların əksəriyyətinin süjet xətti bəsit idi.
Həmim seriallar insanı düşndürmürdü. Rejissor cılız intriqa ilə tamaşaçını əldə saxlamağa çalışırdı. Milli Teleradio Şurasının xarici serialların yayımına qadağa qoyması müsbət addım idi. Azərbaycan tamaşaçısının həmin seriallara ehtiyacı yoxdur. Təəssüf ki, teleməkanda yaranan boşluğu yerli seriallarımızla doldura bilmədik. Azərbaycan istehsalı olan teleserialların səviyyəsi çox aşağıdır, yaradıcı qrup cəmiyyətə mesaj verə bilmir. Hazırda mən heç bir teleserialı izləmirəm.
Amma bir-iki serialın - "Qız atası", "Eks bacanaqlar" və "Bir ailəm var" seriallarının adlarını eşitmişəm. Görünür, bunlar Azərbaycanda populyar teleseriallar sayılır. Bəzən evdə övladlarım bu seriallara baxırlar. Çox istərdim ki, yerli seriallar səviyyəli olsun, uşaq və yeniyetmələrimizin tərbiyəsinə müsbət təsir göstərsin. Yaxşı serial çəkmək üçün yaxşı vəsait lazımdır. Hazırda bütün sahələrdə vəsait qıtlığı var. Buna görə də baxımlı serial çəkmək mümkün olmur. Şəxsən mən övladlarıma həmin seriallara baxmaqdansa, iki səhifə kitab oxumağı tövsiyə edirəm. İndiyə kimi yalnız iki seriala əvvəldən axıra kimi baxmışam. Bunlar TRT-də yayınlanan "Sakarya Fırat" və "Kızıl alma" seriallarıdır.
Tanınmış jurnalist Etibar Cəbrayıloğlu da seriallardan yalnız “Kurtlar vadisini” izlədiyini lakin sonradan ona da baxmadığnı vurğulayıb: “Tamaşaçı kimi deyə bilərəm ki, geniş yayılan seriallara baxmamışam. Ümumiyyətlə, Azərbaycan kanallarına baxmıram. “Kurtlar vadisi” serialına əvəllər bir az baxmışam.
Sonradan gördüm ki, nağılvari çəkilir və baxmadım. “Yaprak dökümü” serialına da baxmışam, amma Türkiyə televiziyasından. Sənət adamları ilə yaxın olduğuma görə bilirəm ki, bu gün milli seriallarda daha çox qeyri-peşəkar insanları çəkmək istəyirlər ki, məqdər odur ki, maliyyə baxımından daha az xərc tutsun. Dünya kinosunda belə nadir nümunələr var ki, qeyr-peşəkarlar kinolara çəkilib və çox az hallarda bu kinolar uğur qazanıb. Amma bununla yaradıcılıq olmaz. Azərbaycanda bu gün həm də serial bazarı yoxdur. Digər tərəfdən serial həyat həqiqətlərini də çəkməlidir ki, tamaşaçı onu izləsin, marağa səbəb olsun”.
Oxşar Xəbərlər:
İnformasiya
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Şərhlər