Dondurulmuş, yoxsa unudulmuş münaqişə? |
Müəllif: Admin | Bölmə: Xəbərlər | Vaxt: 8-01-2016, 11:49 | Şərh sayı: (0) | Baxılıb: 237
Dondurulmuş, yoxsa unudulmuş münaqişə?
Qarabağ danışıqlarında pat vəziyyəti bu il bitəcəkmi? ABŞ Konqresi konfliktin həllinə yardımçı olacaq; NATO komandanı: “Rusiya Qarabağda revanşist siyasət yürüdür...”
Yeni ilin ilk Qarabağ təşəbbüsləri ATƏT-in Minsk Qrupunun amerikalı həmsədri Ceyms Uorlikdən gəldi. Məlumatlara görə, Uorlik ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatasının Xarici Əlaqələr Komitəsinin sədri Ed Roysla Dağlıq Qarabağla bağlı müzakirələr aparıb. Bu barədə o, özünün twitter səhifəsində yazıb.
“Xarici Əlaqələr Komitəsinə və onun sədri Ed Roysa Dağlıq Qarabağla bağlı müzakirələr aparmağa imkan yaratdığına görə təşəkkür edirəm. Biz münaqişənin həlli istiqamətində müzakirələri davam etdirməyə dair razılıq əldə etdik”, - deyə diplomat vurğulayıb.
Konqresmen Ed Roys isə prezident Barak Obamanı Dağlıq Qarabağda sülhün bərqərar edilməsi üçün irəli sürülmüş təkliflərin həyata keçməsini sürətləndirməyə çağırıb. Belə bir çağırışı o, komitənin təşkil elədiyi, amerikalı vasitəçi və Nümayəndələr Palatasının 10-dan artıq üzvünün iştirak elədiyi qapalı brifinqdə edib. “Dağlıq Qarabağda zorakılıq son 10 ildə öz apogeyinə çatıb. Təkcə son bir ayda biz ağır hərbi texnika və artilleriyadan istifadə haqda məlumatlar eşitməkdəyik ki, bu da atəşkəs rejiminin birbaşa və kobud pozulması deməkdir” - qeyd edib Roys.
Öz növbəsində Ceyms Uorlik bildirib ki, Dağlıq Qarabağ - hər an nəzarətdən çıxa biləcək “dondurulmuş” yox, “unudulmuş” münaqişədir. “Məhz buna görə bütün snayperləri yığışdırmaq, beynəlxalq nəzarətçilər kontingentini gücləndirmək zərurəti var. Prezident Administrasiyası bizi bu məsələlərdə nə qədər tez dəstəkləsə, bir o qədər ölüm hallarına son qoyular, yeni müharibənin qarşısı alınar” - bildirib amerikalı həmsədr.
Yeri gəlmişkən, ötən il cəbhədə baş vermiş döyüş toqquşmaları nəticəsində müdafiənin ön xəttində yerləşən əsgər və zabitlərimiz düşmənə ağır zərbələr vurublar. Ermənistan Silahlı Qüvvələrinə məxsus sığınacaqlara endirilən sərrast zərbələr nəticəsində erməni tərəfinin xeyli canlı qüvvəsi və texnikası sıradan çıxarılıb. Düşmən ümumilikdə il ərzində 143 ölü və 100-dən çox yaralı itkisi verib. 2015-ci ildə Ermənistan Silahlı Qüvvələrinə məxsus 11 kiçik ölçülü pilotsuz uçan aparat aşkarlanaraq Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri Hava Hücumundan Müdafiə Qoşunlarının bölmələri tərəfindən sərrast atəşlə məhv edilib. Ötən il 2015-ci ildə Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin bir hərbçisi də Azərbaycan tərəfə təslim olub.
***
Yada salaq ki, Konqresdəki görüşdən az öncə Ceyms Uorlik Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinin növbəti görüşünün reallaşması üçün səylər göstərəcəklərini bildirmiş, tezliklə belə bir görüşün baş tutacağına ümid ifadə eləmişdi. Belə bir təmasın Belarusun paytaxtı Minskdə baş tuta biləcəyi barədə informasiya da yayılmışdı.
Rəsmi Bakı hələlik bu informasiyaları şərh eləmir. Prezidentlər arasında baş tutan və 2015-ci il üçün yeganə olan Bern görüşü göstərdi ki, tərəflərdən heç biri belə təmaslardan ciddi nəsə gözləmir. Bu mənada növbəti nəticəsiz görüşün baş tutması üçün həmsədrlər belə görünür ki, bu dəfə daha çox “tər tökməli” olacaqlar.
Bunun əksinin olması üçün isə görüşə kimi Qarabağ məsələsində hansısa pozitiv irəliləyişin olması vacibdir. Bu da üfüqdə görünmür. Çünki danışıqlar prosesində bir sıra obyektiv və subyektiv səbəblərdən üçüncü ildir pat vəziyyəti hökm sürür və ondan çıxmaq üçün prezidentlərin daha bir formal görüşü kifayət etməyəcək.
***
Sözsüz ki, Qarabağ ixtilafının həllinə Rusiya amilinin həlledici təsiri bu il də qalacaq, bəlkə hələ daha da güclənəcək. Ona görə ki, Kremlin Suriya və Ukrayna məsələsində hədəfə çatacağı və ya çatmayacağına məhz bu il aydınlıq gəlməsi gözlənilir. Bu nəticələrdən asılı olaraq, Güney Qafqazda Moskvanın söz sahibliyi də müvafiq korrektlərə uğraya bilər.
Məsələ ondadır ki, Güney Qafqaz isə şimal qonşumuz üçün indi heç vaxt olmadığı qədər mühüm önəm daşıyır. Həm də o baxımdan ki, region ondan ötrü Suriya böhranı və İŞDİ-lə mübarizə kontekstində bir növ “arxa bağça” rolundadır. Eyni zamanda region Moskvanın Şimal Qafqaza nəzarəti əldə saxlaması üçün önəm daşıyır. O üzdən və Türkiyə ilə gərginləşən münasibətlər də ciddiyə alınarsa, böyük ehtimalla, Rusiya bu il Cənubi Qafqaz və ətrafında, ələlxüsus da Ermənistanda özünün hərbi mövcudluğunu daha da möhkəmlətməyə çalışacaq.
Bəlli olduğu kimi, bu proses ötən ilin sonlarından etibarən artıq başlayıb. Şimal qonşumuz işğalçı ölkəni sürətlə hərbiləşdirməkdə, orada müasir hava-hücumundan müdafiə sistemləri yerləşdirməkdədir. Eyni zamanda Ermənistanın xarici sərhədləri ilə yanaşı, hava məkanını da nəzarətə götürməklə, faktiki, qonşu Azərbaycan, Türkiyə və Gürcüstana yeni təhdidlər yaratmaqdadır. Rusiya Qərbin regionda təsirini önləmək üçün bundan başqa, 2016-cı il üçün bölgədə çoxsaylı hərbi təlimlər keçirməyi nəzərdə tutub.
***
Bu qəbildən yeni və mümkün gəlişmələri, Rusiyanın öz perimetri boyu hərbi təsirini artırmaq planlarını amerikalı generallar da qeyd eləməyə başlayıblar. Diqqət də ən əvvəl Kremlin hərbi xarakterli planlarına, hərəkət və manevrlərinə yönəlib.
“Əgər 2008-ci ildən etibarən Rusiyanın Gürcüstanda, Dağlıq Qarabağda, Krımda, Donbasda, indisisə Suriyadakı hərəkətlərinə baxsaq, görərik ki, onların mütləq əksəriyyəti revanşist siyasətin təzahürüdür. Başqa sözlə, Rusiya yenidən məqsədlərinə çatmaqdan ötrü öz hərbi gücünü milli güc nümayişi kimi istifadə etməyə başlayıb”.
Bu fikri NATO-nun Avropadakı Silahlı Qüvvələrinin komandanı, ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin generalı Filipp Bridlav söyləyib. Lakin amerikalı general Rusiyanın konkret olaraq Dağlıq Qarabağda hansı hərəkətlərini nəzərdə tutduğunu qeyd eləməyib. Ancaq istisna deyil ki, o, münaqişə zonasında ağır silahlardan istifadə olunmaqla mövqe döyüşlərinin şiddətlənməsini və Rusiyanın Qarabağda sülhməramlı qüvvələr adı altında öz qoşunlarını yerləşdirmək planlarını nəzərdə tutur. NATO komandanına görə, bu o deməkdir ki, ABŞ Avropadakı silahlı qüvvələrinin əməliyyat planlarında dəyişiklik etməlidir.
Bridlavın sözlərinə görə, o, Rusiya prezidenti Vladimir Putinin öz “modernləşmiş və təzədən təlim görmüş” silahlı qüvvələri ilə nə etmək istədiyini söyləməkdə çətinlik çəkir. “Çoxları məndən soruşur ki, Putin nə haqda düşünür? Və ya soruşurlar: necə düşünürsünüz, Putin nə düşünür? Mən əmin deyiləm ki, sualın cavabın bilirəm. Amma mən görürəm ki, o nə edir və bundan da nəticə çıxarıram ki, biz nə haqda düşünməliyik” - vurğulayıb general.
***
Beləcə, Dağlıq Qarabağ məsələsinin həll perspektivi də bu il xeyli dərəcədə Qərb (ABŞ)-Rusiya münasibətlərinin dinamikasından asılı qalacaq. Bu, həmçinin o anlama gəlir ki, sülh danışıqlarının pat vəziyyətindən çıxmasını da böyük ölçüdə bu amil müəyyən edəcək. O sırada istisna deyil ki, Qarabağ məsələsi də daxil, Cənubi Qafqaz Moskva və Vaşinqtonun bir-birinə güc nümayişi üçün poliqonlardan birinə çevrilsin.
Söhbət əlbəttə ki, qaynar müharibədən getmir. Daha çox informasiya savaşı və Azərbaycana və Ermənistana təsirlər uğrunda qlobal güclərin mübarizəsindən gedir. Təbii ki, qardaş Türkiyə də bu mübarizədən kənarda qalmayacaq. Əksinə, Moskva ilə gərilmiş əlaqələr Ankaranı Güney Qafqaza yönəlik daha çevik və uzaqgörən siyasət yürütmək zorunda qoyur və qoyacaq. Əlbəttə ki, ABŞ, NATO ilə sinxron hərəkət eləməklə.
***
Sadalanan gözləntilərin fonunda sözsüz ki, 2016-cı ildə də nikbin, “gümrahlaşdırıcı” bəyanatlarının şahidi olacağıq. Rusiyalı deputat, Rusiya-Azərbaycan Parlamentlərarası Dostluq qrupunun rəhbəri Dmitri Savelyevin açıqlaması bu xüsusda yeni ilin ilk optimist açıqlaması kimi qeyd oluna bilər.
“Rusiya Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasında daha fəal mövqe tutmalıdır”.
Bu sözləri o, moscow-baku.ru saytına müsahibəsində deyib. “Bu il münaqişənin nizamlanmasında irəliləyiş əldə ediləcəyinə çox ümid edirəm. Arada müəyyən çıxılmaz vəziyyətlər yaransa da, iş düzgün istiqamətdə aparılır. İlk olaraq, ən vacib məsələ Dağlıq Qarabağ ətrafındakı 7 rayonun azad edilməsidir”, - deyə deputat qeyd edib.
Maraqlıdır ki, 2015-ci il də “7 rayon söhbəti”ndən başlamışdı. Belə bəyanatların real məzmun qazanması üçün isə ilk öncə sülh danışıqları dalandan çıxarılmalıdır. Bəs bu il sülh prosesi pat vəziyyətindən çıxacaqmı? Əsas suallardan biri də elə budur.
musavat.com
Oxşar Xəbərlər:
İnformasiya
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Şərhlər