Rusiyanın Qarabağ planlarında Azərbaycanın önəmi artıb |
Müəllif: Admin | Bölmə: Xəbərlər | Vaxt: 11-01-2016, 11:32 | Şərh sayı: (0) | Baxılıb: 235
Rusiyanın Qarabağ planlarında Azərbaycanın önəmi artıb
Kreml işğalçıdan daha çox ölkəmizi nəzarət altında saxlamağa çalışır; konflikt yalnız bir halda Moskva üçün siyasi bazarlıq mövzusu ola bilər; ukraynalı analitik: “Ermənistan konfliktin girovluğunda qaldıqca inkişaf edə bilməyəcək...”Qarabağa dar sülh danışıqlarında guya neytral vasitəçi olan Rusiyanın məsələdə nə dərəcədə qeyri-obyektiv və qərəzli mövqe tutduğunu onun aparıcı KİV-lərində vaxtaşırı şəkildə ölkəmiz əleyhinə gedən materiallardan aydın görmək olar. Doğrudur, bunun bir səbəbi də həmin KİV-lərdə kök salmış ermənilərdir.
Ancaq o da faktdır ki, rəsmi Moskva indiyədək bir dəfə də olsun Ermənistanı işğalçı adlandırmayıb, işğalı pisləməyib. Tək səbəbə - çünki işğalın arxasında elə onun özü dayanır. Bu, əlbəttə ki, Azərbaycana münasibətin göstəricisidir - özü də bariz göstəricisi. Son olaraq Rusiyanın xüsusi xidmət orqanlarına bağlı olan “Lifenews” telekanalının Azərbaycan əleyhinə yayımladığı süjet buna növbəti sübutdur.
Xəbər verildiyi kimi, rəhbəri erməni olan həmin telekanal Azərbaycanın işğal altındakı ərazilərindən geniş videoreportaj yayıb. “Mühasirədə yubiley: Dağlıq Qarabağ və müstəqillik uğrunda 25 illik mübarizə” adlı reportajda telekanalın əməkdaşı Ermənistanın işğalçı qüvvələrinin təmas xətti boyu yerləşən mövqelərində olub, erməni əsgərlərini, xüsusi təyinatlılarını vəsf edib, onların “öz vətənlərini necə qoruduqları” haqda danışıb. Reportajda Şuşadan, Xankəndindən çəkilmiş kadrlar və qondarma “DQR”in iqtisadi həyatı barədə süjetlər də yer alıb.
Yada salaq ki, adıçəkilən telekanalın Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə və qanunlarına qarşı ilk açıq təxribatı deyil. “Lifenews”un Qarabağa dair ermənilərin mövqelərini əks etdirən verilişləri bundan əvvəl də olub və rəsmi Bakının etirazı ilə qarşılaşıb. Bu dəfə də beli olub. Azərbaycan XİN-i olayla bağlı etiraz bəyanatı yayıb.
Kanal həmçinin, Ukraynanın şərqində rusiyameylli separatçıları da eyni şövqlə təbliğ edib və etməkdədir. Başqa sözlə, öz daxilində hər cür separatçılığı (əslində milli-azadlıq hərəkatını) amansızlıqla önləyən Rusiya həmsərhəd ölkələrdəki separatçılığa həvəslə maddi-texniki, informasiya dəstəyi verib və verməkdədir. Səbəb sadədir: ona görə ki, daxildəki separatçılıq Kremlin maraqlarına zidd, xaricdəki isə (Dağlıq Qarabağ, Abxaziya, Cənubi Osetiya, Dnestryanı bölgə, Krım, Donbas) isə imperiya maraqlarına uyğundur.
***
Konkret Dağlıq Qarabağdan dolayı Moskvanın güddüyü maraqlara gəlincə, dəfələrlə deyildiyi kimi, bu münaqişə hesabına Rusiya eyni vaxtda Güney Qafqazın iki ölkəsini - Azərbaycan və Ermənistanı, ilk növbədə də ölkəmizi özündən asılı durumda saxlayır, onların nə öz aralarında, nə də qonşularla və Qərbə inteqrasiya eləməsinə imkan vermir.
Yenə məhz Qarabağ separatizmindən istifadə edən Kreml işğalçı Ermənistanı asanca Avrasiya layihələrinə qoşa bilib. Yeri gəlmişkən, yanvarın ilk günlərində Kremlin təkidi ilə və ya hədəsi altında Ermənistanın Avrasiya İqtisadi Birliyə rəsmən qoşulmasının 1 ili tamamlanıb. Ötən bir ildə isə işğalçı ölkənin iqtisadi durumu nəinki yaxşılaşmayıb, əksinə, bir az da pisləşib. Bu üzdən ölkə daxilində Sərkisyan rejiminə qarşı ittiham-tənqidlər də çoxalıb. Rəsmi İrəvan isə öz qərarını hələ də ölkənin təhlükəsizliyi və Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zonasında situasiya ilə əlaqələndirməkdədir.
Bu mövzuda erməni saytına danışan ukraynalı tanınmış analitik və publisist Vitali Portnkov da istisna eləmir ki, prezident Putin Serj Sərkisyanı Qarabağ konfliktinin qızışması ilə hədələməklə Ermənistanı Avrasiya Birliyinə qoşulmağa vadar edib. “Ancaq Qarabağ münaqişəsinin həlli yalnız müharibə edən tərəflərin sivil dünya ilə məhsuldar əməkdaşlığı halında mümkündür” - deyib politoloq.
Analitik münaqişəyə kəskinləşən Rusiya-Türkiyə münasibətlərinin mümkün təsirlərindən də danışıb. “Dağlıq Qarabağ ətrafında vəziyyət xüsusən də gərginləşən Ankara-Moskva münasibətləri fonunda bu il necə inkişaf edəcək, Türkiyə və ya Rusiyanın Qarabağ kartından bir-birinə qarşı istifadəsi mümkündürmü” sualına o, belə cavab verib: “Düşünmürəm ki, Moskva və Ankara Qarabağdan bir-birinə qarşı istifadə edəcək. Ancaq mən bir şeyi bilirəm ki, Ermənistan bu konfliktin girovluğunda qaldıqca, onun dövlətçiliyi ziyan çəkəcək, inkişafı isə mümkün olmayacaq. Bundan heç bir nəticə çıxarmamaq olar, ancaq bunu başa düşmək vacibdir”.
***
Zatən, Ermənistan elə Qarabağ münaqişəsi başlayandan iqtisadi inkişafdan qalıb, iqtisadiyyatı rüşeym halından uzağa gedə bilməyib. Onun bu durumu sözsüz ki, Rusiyanın marağındadır. Artıq işğalçı ölkənin iqtisadi-energetik sferası əsasən Rusiya qurumları və şirkətlərinin nəzarətindədir. Yəni Ermənistan siyasi müstəqilliyi ilə yanaşı, iqtisadi müstəqilliyini də itirib və bütünlüklə Rusiyanın maliyyə inyeksiyalarının, bir də erməni əməkçi miqrantların göndərdiyi transfertlərin ümidinə qalıb, ölkə sürətlə boşalmaqdadır.
Belə bir zəif, taqətdən düşmüş, sürətlə boşalan ölkənin işğalçılığına Azərbaycan dövləti qısa müddətdə son qoya bilərdi əgər onun arxasında Rusiya dayanmasaydı. Bunu İrəvanda da yaxşı bilirlər. O zaman məntiq diktə edir ki, Ermənistan sülhə daha tez gəlməlidir. Amma bu, baş vermir. Çünki qeyd olunduğu kimi, onun siyasi və iqtisadi müstəqilliyi yoxdur və bütünlüklə Rusiyadan asılıdır. Siyasi-iqtisadi müstəqilliyini itirmiş ölkə isə xarici siyasətdə də müstəqil ola bilməz.
Deməli, münaqişənin ədalətli şəkildə nizamlanmasından ötrü Ermənistan öz müstəqilliyini bərpa eləməlidir. Yaxud hazırda onun üzərində söz sahibliyi olan Rusiya ədalətli mövqe sərgiləməlidir. İkinci variant ehtimal edilmədiyindən, qalır yenə birinci yol - erməni xalqının öz taleyinə sahib çıxması və rusun əlində maşa olmaqdan imtinası.
Əslində birinci variant da istisna deyil. Ayrı sözlə, Rusiya görsə ki, regiondan çıxmaq zorundadır, o zaman Dağlıq Qarabağ məsələsi rəsmi Moskva üçün Qərblə sonuncu siyasi bazarlıq predmetinə də çevrilə bilər. Yəni iki ən pisdən az pisini seçmək məsələsi. Hələliksə şimal qonşumuzun Güney Qafqaza əsas təsir rıçaqı müstəsna olaraq Ermənistan ərazisində yerləşdirilmiş hərbi qüvvələrdən qaynaqlanır.
***
Əgər Rusiya Azərbaycan və Gürcüstan kimi Ermənistanda da hərbi dayağa, bazaya malik olmasaydı, bölgə çoxdan normal inteqrasiya və demokratik inkişaf yoluna çıxmışdı. Özləri bir yana, ermənilərin bölgə xalqlarına ən böyük xəyanəti zatən, budur. Bu xəyanət hələ bitməyib, davam edir və onun nəticəsidir ki, regionda böyük həcmdə Rusiya silah-sursatı çəmləşdirib, müharibə riski xeyli artıb.
“Qarabağ prosesi tamamilə hərbi qüvvələrin nəzarətinə keçir və bölgədə istənilən an müharibə başlaya bilər”. Bunu axar.az-a açıqlamasında vəziyyəti təhlil edən deputat Zahid Oruc deyib. Onun fikrincə, 2016-cı il Qarabağ prosesi üçün uğurlu sayıla bilməz: “Faktiki olaraq Bern görüşü uğursuz oldu. 2014-cü ildə Kerrinin təşəbbüsü ilə Uelsdə NATO zirvəsi zamanı da iki dövlət rəhbəri görüş üçün dilə tutulmuşdu. Sonrasında belə bir rəy yayıldı ki, Rusiyanın Qarabağ prosesindən kənarlaşdırılması üçün Qərb real planlara malikdir və Fransa Amerika ilə birgə yeni sülh sazişinin imzalanması üçün tərəfləri dialoqa cəlb edəcək. Əslində belə də oldu və oktyabrın 27-də Parisdə görüş keçirildi. Görüş işçi sənədin ortaya çıxması ilə nəticələndi. Həmsədrlərin epizodik səfərlərini nəzərə almasaq, 2015-ci il Qarabağ siyasi danışıqları üçün itirilmiş sayıla bilər”. Deputatın qənaətincə, prezidentlərin Bern danışıqları silahlı savaşın qarşısını kəsməyi qarşısına qoysa da, bu, baş verməyib.
Oxşar Xəbərlər:
İnformasiya
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Şərhlər