Neft böhranının yeganə xeyri |
Müəllif: Admin | Bölmə: Xəbərlər | Vaxt: 26-12-2015, 08:48 | Şərh sayı: (0) | Baxılıb: 276
Neft böhranının yeganə xeyri
Prinsipcə, neft bu qiymətə ola bilməz. Bu qədər dəyərli, yüz cür məmulatın hazırlanmasında əsas xammal olan məhsul - enerjidaşıyıcısı, sözün birbaşa mənasında sudan ucuz olub. Bu, anormaldır.
Çünki bulaqlardan özü çağlayan və qablaşdırılması asan bir iş olan mineral sudan fərqli olaraq, neftin yer təkinin kilometrlərlə dərinliyindən, dəniz şelfindən min bir əziyyətlə, üstəlik, müasir bahalı texnologiyalardan istifadə etməklə çıxarılır.
Gəl gör ki, hazırda mineral su, hətta bir çox adi içməli suların bir litri neftin, benzinin bir litrindən bahadır.
Əlbəttə ki, neftin qiymətinin bu sayaq ucuzlaşması təbii amillərlə - təklifin tələbi üstələməsi, hasilatın gözlənilmədən artmasıyla bağlı deyil. Bu, hər kəsə aydındır.
Nefti qəsdən ucuzlaşdırdılar. Məqsəd əsasən son illərdə çox aqressivləşmiş Rusiyanı çökdürmək, daha sonra neft pullarının qudurtduğu ərəb ölkələrini, Venesuelanı, İranı yumşaltmaqdır.
ABŞ-ın, Qərb dairələrinin bu planı maddə-maddə həyata keçirilir. Ara yerdə bizim kimi kiçik, ancaq dünənə qədər pis-yaxşı dolanan ölkələr də sıxıntıya girir.
Biz bu düzəni dəyişmək, buna qarşı çıxmaq gücündə deyilik. Hətta o böyük ölkələr də prosesin məcrasını dəyişmək iqtidarında deyillər. Onlar nefti bahalaşdırmaq istəsələr, tamam batarlar.
Bizim gücümüz yalnız yeni iqtisadi situasiyaya uyğunlaşmağa çatır. Bundan ötrü nefti hələ 2-3 il əvvəldən unutmaq lazım idi. Bunu etməmişik. Ona görə də yeni duruma hazırlıqsız yaxalanmışıq.
Məsələyə bir az da strateji prizmadan baxmaq lazımdır. Neftin ucuzlaşması ilə düşdüyümüz dərin iqtisadi böhrandan birtəhər çıxacağıq. Dövlət müstəqilliyimizə də bir şey olası deyil, acından da ölməyəcəyik, millətin təhlükəsizliyi də pis-yaxşı təmin olunacaq.
Ancaq artan neft pullarının hesabına neoimperiya ambisiyaları günbəgün şiddətlənən və bu üzdən dağılmış SSRİ-ni bu və ya digər adla bərpa etmək istəyən Rusiyanın yumşaldılması üçün qüdrətli dövlətlərin belə bir fənddən istifadə etməsi bizə sərf edir.
İndi Rusiya qırmızı imperiyanın sərhədlərini bərpa etmək ideyasını ya təxirə salmalı olacaq, ya da birdəfəlik arxivə göndərəcək. O, buna məcburdur, çünki öz məkrli, ekspansiv niyyətlərini gerçəkləşdirmək üçün əlində lazımi resursları yoxdur.
Əksinə olsaydı, neft və qazın artan qiyməti hesabına hər gün milyardlar qazanan Rusiyanın qabağında durmaq çətin olacaqdı. O zaman o, ölkəmizə də, onun bütün resurslarına da sahib olacaqdı. Necə ki olurdu da.
Bəlkə çoxları, daha dəqiqini desək, gənc nəsil bilmir, amma həqiqət belədir: sovet dövründə neftdən gələn hər yüz manatın 97-si Moskvaya gedir, 3 manatı bizə qalırdı. Ona görə də SSRİ dövründə neft ölkəsi Azərbaycanla heç bir strateji resursu olmayan Ermənistanın arasında maddi rifah baxımından fərq yox idi.
Olan fərq də ermənilərin xeyrinəydi. Çünki qonşu ölkə mərkəzdən dotasiya alırdı. Bizim sərvətlərdən gələn mənfəətin bir hissəsi Ermənistana yönəldilirdi.
Son illər Ermənistanla Azərbaycanın arasındakı paradoksal fərq bu üzdəndir. Çoxu ölkəmizə qalan neft pullarının hesabına Bakı dəbdəbə, təntənə hayındaykən, İrəvanda həyat çox sönük idi.
Rusiyanın niyyətləri həyata keçsəydi və ya indən belə keçərsə, hər kəs əmin olsun ki, Ermənistanla aramızdakı bütün fərqlər aradan qalxacaq.
Ona görə də Rusiya ilə mədəni dünya (ABŞ və Qərbin qüdrətli ölkələri) arasında gedən bu ölüm-dirim savaşını diqqətlə izləmək gərəkdir. Bizim nicatımız Rusiyanın normal, qeyri-aqressiv siyasət yeritməyə məcbur qalmasından asılıdır.
Yenidən Rusiyaya kölə olub hər şeyi itirməkdənsə, neftin ucuzlaşmasıyla bağlı ölkənin düşdüyü böhrana dözmək yaxşıdır. Amma indilikdə.
Heç kəs bizi məcbur etmir ki, gözümüzü neftə dikib duraq, onun nə vaxtsa bahalaşacağına ümid edə-edə yaşayaq.
Əksinə, təcili şəkildə tədbirlər görmək, necə deyərlər, çabalamaq, antiböhran tədbirləri üzərində işləmək lazımdır. Bundan ötrü ölkədə kifayət qədər elmli kadr potensialı var. Onu hərəkətə gətirmək ölkə rəhbərliyinin əlində texniki işdir.
Yox, heç bir tədbir görülməyəcəksə, bizi ətalət basacaqsa, insanların güzəranı ağırlaşmaqda davam edəcəksə, demək, biz müstəqil dövlət qurub inkişaf etməyə, yaxşı yaşamağa layiq deyilmişik.
Yazar : Xalid KAZIMLI
musavat.com
Oxşar Xəbərlər:
İnformasiya
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Şərhlər