İŞİD və "Əl-Qaidə" arasındakı oxşarlıqlar və fərqlilikər |
Müəllif: Admin | Bölmə: Xəbərlər | Vaxt: 27-09-2015, 09:56 | Şərh sayı: (0) | Baxılıb: 360
İŞİD və "Əl-Qaidə" arasındakı oxşarlıqlar və fərqlilikər
Səudiyyə İraq Şam İslam Dövləti adlandırılan faktı özündən təcrid etmək və onu günümüzün ərəb siyasi mədəniyyətindəki ünsürlərlə və ya ABŞ-ın xarici siyasətinin mövzuyla əlaqədar mirasıyla əlaqəsiz bir həqiqət olaraq təqdim etmək üçün əlindən gələni edir. Səudiyyə şahzadələrinə bağlı bütün təbliğatçılara əsasən ingiliscə yazılar yazmaları və müxtəlif mövzularda İŞİD adlı faktı günahlandırmaları istiqamətində qəti təlimatlar verilir. Lakin bu səy boşunadır. Çünki İŞİD də “Əl-Qaidə” kimi vəhhabi ideologiyalı Səudiyyənin məhsuludur. Dünyanı bərbad hala salan müxtəlif terror təşkilatlarının arxasında bu ideologiya dayanır. Amma nədənsə Səudiyyədə vəhhabi ideologiyasına müxtəlif formalarda dəstək verən, hazırda İraqda məzhəb ayrıseçkiliyi yaradan ABŞ hökuməti bu mövzuda günahlandırılmır. İŞİD və “Əl-Qaidə” Səudiyyə krallıq ailəsiylə eyni ideologiyanı paylaşırlar, amma xarici siyasət mövzusunda bu ailəylə razılaşa bilmirlər. Ben Ladenin hekayəsi çox adama bəllidir. Onun İraqın ABŞ tərəfindən işğal edilməsinə və Səudiyyə krallıq ailəsinin ABŞ-ı bölgədəki müxtəlif ölkələri işğala dəvət etməsinə qədər bütün Səudiyyə şahzadələriylə arası yaxşı idi. Bundan əvvəl Ben Laden Səudiyyədəki siyasi quruluşun üst səviyyə üzvlərindən biri idi. Bu gün İŞİD-in idarəsi altında olan bölgələrdə eynən Səudiyyə məktəblərində istifadə edilən vəhhabi ədəbiyyatına müraciət edilir. Qatı hökmləri özündə cəmləyən, şübhəli olaraq qəbul edilən hədislərdən və bu hədislərin Məhəmməd ibn Əbdülvəhhab tərəfindən verilən şərhlərindən ibarət olan "Kitabut-Tövhid" kitabı İŞİD, “Əl-Qaidə” və Səudiyyə sarayı üçün bir növ "müqəddəs kitab" sayılır. İŞİD və "Əl-Qaidə" bir-birinə çox bənzəyir. Buna baxmayaraq, istiqamət xətləri üzrə iki terror təşkilatı arasında müəyyən fərqliliklər vardır. Aşağıda onlar arasındakı fərqlilikləri və bənzərlikləri sadalayacağıq: 1. “Əl-Qaidə” natiqliyi güclü olan karizmatik bir liderə sahib idi. Bu lider fanatikləri və gənc ərəbləri təşkilata cəlb etmə etmək cəhətdən bacarıqlı idi. İŞİD isə karizmatik və ritorik qabiliyyətlərə yiyələnən liderə sahib deyil. Buna nümunə olaraq, Əbu Bəkr Bağdadinin televiziyada ilk çıxışını göstərə bilərik. 2. “Əl-Qaidə”nin mərkəzi idarəsi Ben Ladenin və vəkillərinin əlində idi. İŞİD-də isə görüldüyü qədəriylə kollektiv liderliyə söykənən təşkilatlanma tərzi var. 3. “Əl-Qaidə” vəhhabilik meyarına uyğun olaraq həqiqi "mömin"ləri axtaran kiçik təşkilatlanma, İŞİD isə (əsas təhlükə də elə buradan qaynaqlanır) ölkələri idarə etmək istəyən kütləvi terror təşkilatıdır. 4. “Əl-Qaidə” qərbli hədəflərə qərarlı hücumlar təşkil etmək mövzusunda fokuslanmadı. İŞİD isə canlara qorxu salmaq və hərbi zəfərlər əldə etmək üçün qorxunc görüntülər yaymaq istəyir. 5. İŞİD öz yurdunda döyüşlər aparmağı qarşısına məqsəd qoyub. Ben Laden isə sözdə olsa da, ABŞ və Qərblə mübarizə üzrə ixtisaslaşmışdı. 6, Hər iki terror təşkilatı vəhhabi ideologiyasını paylaşır. 7. Hər iki təşkilat “Əl-Əzhər” və ər-Riyaddakı dini qurumlara nifrət bəsləyir . 8. Hər iki terror təşkilatı müsəlmanları qətlə yetirməyi asanlıqla qanuniləşdirə bilir. 9. Hər iki təşkilat internet və ya televiziya vasitəsilə icra etdikləri təbliğat fəaliyyətləri ilə gəncləri hədəf alır. 10. “Əl-Qaidə” köhnə tərz mediaya, İŞİD isə yeni mediaya bel bağlayır. Yəni “Əl-Qaidə” hər hansı terror aktı törədildikdə qəzetlər vasitəsilə terror aktını üzərinə götürmə və ya götürməmə məlumatlarını yayımlayır. İŞİD isə sosial mediadan aktiv istifadə edir. 11. İŞİD gənclər arasında kampaniya həyata keçirməyi əsas götürür. 12. İŞİD Ben Ladenin gizlənməsi, daha sonra öldürülməsindən sonra “Əl-Qaidə”nin yaşadığı taleni yaşamamaq üçün müəyyən addımlar atır. 13. İŞİD sosial mediada sadə dildən istifadə edir. Ben Laden isə köhnə tərz ərəbcə danışığa müraciət edirdi. 14. İŞİD prinsip olaraq “Əl-Qaidə”ni deyil, “Əl-Qaidə” nin mövcud liderlərini günahlandırmaqdadır. Buna nümunə olaraq İŞİD-in mətbuat katibi Əbu Məhəmməd Adnaninin "Əl-Qaidə" terror təşkilatının hazırki lideri Əymən Zəvahiriyə yazdığı məktubu göstərə bilərik. 15. “Əl-Qaidə” “Soyuq müharibə” dövründə ABŞ və Səudiyyə kəşfiyyatının dəstəyi ilə quruldu. İŞİD isə sözdə Səudiyyə rəhbərliyinə müxalifdir. 16. İŞİD xilafət qurmaq və onu müəyyən sərhədlərə qədər genişləndirmək istəyir, “Əl-Qaidə”nin isə xilafət yaratmaq fikiri yoxdur. 17. İŞİD vəhhabi şəriətini yaymaq və dominantlığını təmin etmək istəyir , “Əl-Qaidə” isə cihad fəaliyyətləri üzrə fokuslanmaq istəyir. 18. İŞİD vəhhabilik prizması üzrə "İslam həlldir" şüarına sarılır, “Əl-Qaidə” isə bombalamaların həll yolu olduğuna inanır. 19. İŞİD-də vahid maliyyə ‘beyni’ var. “Əl-Qaidə” isə Ben Ladenin hədiyyələrinə tabe idi. 20. İŞİD əsasən idarəsi altında olan insanlara xitab edir. “Əl-Qaidə” isə “ümmət”ə xitab edir. 21. İŞİD və “Əl-Qaidə” insanları təkfir etmə mövzusunda səbirsizdir. Hər kəsi kafir çıxarmağa çalışırlar. 22. “Əl-Qaidə” terrorçu qruplar arasında ittifaq qurmağa çalışırdı. İŞİD isə digər ‘cihadçı’ təşkilatları özündən uzaqlaşdırmağa çalışır. 23. “Əl-Qaidə” xarici siyasətə meylli idi, İŞİD isə daxili siyasətə meyllidir. 24. Hər iki təşkilat İsrailə bircə güllə belə atmayıb. 25. “Əl-Qaidə” qısa müddətli təhdid kimi görülürdü, İŞİD isə regional əsasda uzunmüddətli təhdid olaraq görülür. 26. Hər iki təşkilat Qərbin öncə Əfqanıstanda, daha sonra Suriyada terrorizmi cazibədar hala gətirməsindən sonra meydana gəldi. 27. Hər iki terror təşkilatı beynəlmiləlçidir. Yəni onlar üçün əsas millət deyil, təmsil etdikləri vəhhabi ideologiyasıdır. 28. “Əl-Qaidə”nin yazıları İŞİD-lə müqayisədə Səudiyyə üçün daha az düşmən idi. Əbu Məhəmməd Adnaninin Əymən Zəvahiriyə yazdığı o məşhur məktubda bu mövzuya da işarə edilir. 29. İŞİD-də lider kadrların əsas hissəsini keçmiş “BƏƏS” partiyasının üzvləri təşkil edir. Buna nümunə olaraq bir neçə həftə öncə İraq ordusu tərəfindən öldürülən İraqın keçmiş vitse-prezidenti İzzəddin əl-Durini göstərmək olar. 30. İŞİD və “Əl-Qaidə” bəzi Körfəz ölkələrinin pullarından birbaşa və ya dolayısıyla istifadə edir. Yazıda “Əl-Əxbar” qəzetinin materiallarından və Pr.Edvard Saidin “Mediada İslam” kitabından istifadə olunub. Fikrət Təhməzov | İslamazeri.az üçün
Oxşar Xəbərlər:
İnformasiya
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Şərhlər