Kremlin Ankaraya qarşı qaz şantajı bitdi? |
Müəllif: Admin | Bölmə: Xəbərlər | Vaxt: 28-12-2015, 09:59 | Şərh sayı: (0) | Baxılıb: 200
Kremlin Ankaraya qarşı qaz şantajı bitdi?
Elxan Şahinoğlu: “Rusiya Türkiyəni əvəz edən başqa bazar tapa bilmir...”
Rusiya ilə Türkiyə arasında gərginlik başlanandan dərhal sonra çoxlarında belə bir əminlik yaranmışdı ki, Kremlin Türkiyəyə qarşı ilk cəza tədbiri bu ölkəyə qaz ixracını dayandırmaq olacaq. Lakin bu proqnozlar özünü doğrultmadı. “Qazprom” Rusiyadan Türkiyəyə təbii qaz nəqlinin normal şəkildə davam edəcəyini açıqladı.
Rusiyanın təbii qaz ixracatında inhisarçı şirkət olan “Qazprom” rəsmiləri iki ölkə arasındakı gərginliyə baxmayaraq, Türkiyəyə təbii qaz nəqlində heç bir problem yaşanmayacağını bildiriblər. Eyni qaynaq Balkanlar üzərindən Türkiyəyə qaz ixrac edən Qərb xətti və Qara dəniz altından daşıyan “Mavi Axın” xətlərində tam tutumla təbii qaz nəqlinin davam etdiyini açıqlayıb.
Ötən həftə isə xəbər yayıldı ki, “Qazprom” Türkiyə şirkətlərinə endirim edə bilər. Səhmlərinin bazarda ucuzlaşması ilə əlaqədar olaraq “Qazprom” tarif siyasətində dəyişiklik edir. Bu dəyişiklik siyasətində Türkiyə şirkətlərinə müəyyən endirimlərin ediləcəyi fikirləri də yer alır. Lakin öncə Türkiyə tərəfinin bəzi şərtlərə əməl etməsi tələb edilir.
Mərkəzi Moskva şəhərində yerləşən “Renaissance Capital” analitika şirkətinin neft və qaz sektoru üzrə eksperti İldar Davletşin fikrincə, məsələ ABŞ-ın yaxın zamanlarda ixrac edəcəyi şist qazı ilə bağlıdır: “Rəqabətin artması ”Qazprom"un qlobal qaz bazarındakı payını itirmək təhlükəsini artırıb. Rusiyada da bazar payını itirməyə başlayan “Qazprom” beynəlxalq müştəriləri üçün qiymətləndirmə siyasətini dəyişir. Lakin Türkiyə şirkətlərinə endirim etməsi üçün Türkiyə və Rusiya arasındakı münasibətlərin mülayimləşməsi lazımdır".
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Elxan Şahinoğlu isə bu mövzuda “Yeni Müsavat”a açıqlamasında bildirdi ki, Rusiyanın Türkiyəni əvəz edəcək səviyyədə alternativ bazarı yoxdur. Qaz ixracının dayandırılmaması bununla bağlıdır: “Rusiya təyyarəsi vurulan gündən mənim proqnozum belə idi ki, Rusiya Türkiyə qaz ixracından imtina etməyəcək. Çünki bunun başlıca səbəbi odur ki, Rusiyanın başqa bazarı yoxdur. Türk axını layihəsi niyə gündəmə gəldi? Ona görə ki, Bolqarıstan Rusiya qazını Qara dənizin dibi ilə qəbul eləməkdən imtina etdi. Onda Rusiya prezidenti Vladimir Putin məcbur olub Ankaraya səfərə getdi və ”Türk axını" layihəsini Ərdoğana təklif elədi. Türkiyə hakimiyyəti də layihəni qəbul edərək bildirdi ki, gəlin danışıqlara başlayaq. Yəni Rusiyanın alternativi yox idi. Rusiya hökuməti anlayır ki, Türkiyəyə qaz ixracatını dayandırsa, Türkiyə dərhal başqa ölkələrdən də qaz ala bilər, amma Rusiyanın başqa ölkəyə Türkiyəyə satdığı qədər qaz satmağa imkanı yoxdur. Ona görə də Rusiyanın başqa alternativi yox idi və buna görə də Türkiyəyə qaz ixracını dayandırmadılar. Təyyarə vurulmasının üstündən günlər keçdikcə özləri də yumşalmağa başladılar".
Ekspertin sözlərinə görə, Rusiya ilə Türkiyə arasında təkcə qaz layihəsi deyil, digər bir çox iqtisadi əlaqələr də davam etdirilir: “Rusiyadan bəyan edirdilər ki, Türkiyədən idxal olunan bütün malları dayandıracağıq. Məsələn, Sankt-Peterburq şəhərində böyük zavodlar var, bu zavodlara Türkiyədən çox cüzi miqdarda detallar gəlir-cəmi 1-2 faiz. Amma məhz o 1-2 faizin Rusiyaya buraxılmaması Sankt-Peterburqdakı həmin zavodların dayanmasına gətirib çıxardı. Dərhal zavodların rəhbərləri Rusiya hakimiyyətinə müraciət etdilər və bildirdilər ki, ya Türkiyədən mallar buraxılmalıdır, ya da zavodların işi aylarla dayanmalı olacaq. Hakimiyyət də məcbur qalaraq gömrükdə saxladıqları malları ölkəyə buraxdı. Rusiya Türkiyəni əvəz edən başqa bazar tapa bilmir. Bu baxımdan düşünürəm ki, zaman keçdikcə, Rusiya ilə Türkiyə arasında olan bütün iqtisadi layihələr öz qüvvəsində qalacaq. Hətta ”Türk axını" layihəsinin reallaşması yenidən gündəmə gələcək. Rusiyanın Türkiyədə tikəcəyi 20 milyard dollarlıq AES-i də gündəmə gələcək. Bütün iqtisadi layihələr böyük ölçüdə əslində işləyir. Baxmayaraq ki, Putin və Medvedev vətəndaşlarına Türkiyəyə getməmək üçün müraciət etdilər, mən şübhə etmirəm ki, yay aylarında Rusiya vətəndaşları yenidən Türkiyəyə istirahətə gedəcəklər. Çünki artıq Misirə və digər bir sıra istirahət zonaları onların üzünə bağlıdır. Rusiya vətəndaşlarının özləri də deyirlər ki, onların Avropada dincəlmələri baha başa gəlir, Türkiyədə dincəlmək isə ucuzdur".
E.Şahinoğlu sonda vurğuladı ki, iqtisadi münasibətlər davam etsə də siyasi münasibətlər hələ uzun zaman düzəlməyəcək: “Çünki Putinin Türkiyə ilə bağlı verdiyi açıqlamalar onun geri addım atmasına imkan yeri qoymur. İqtisadi layihələr öz qüvvəsində qalır, işləyəcək, amma siyasi müstəvidə təmaslar azalacaq. Çünki hələ də Kreml intiqam hissi ilə yaşayır, hardasa Türkiyə təyyarəsini vurmaq istəyir. Bu, istəyinə gəlib çatmayana qədər aydındır ki, siyasi müstəvidə münasibətlər bərpa olunmayacaq, prezidentlər arasında təmaslar da olmayacaq”.
musavat.com
Oxşar Xəbərlər:
İnformasiya
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Şərhlər