Bizi İran həkimlərinin ayağına aparan qaçılmaz səbəblər |
Müəllif: Admin | Bölmə: Xəbərlər | Vaxt: 25-01-2016, 16:02 | Şərh sayı: (0) | Baxılıb: 320
Bizi İran həkimlərinin ayağına aparan qaçılmaz səbəblər
İranda müalicə niyə azərbaycanlıların çıxış yoluna çevrilib?..“Qohumu göndərdik İrana, orda müalicə olundu”...
10 ilə yaxındır ki, Azərbaycanda xəstələrin əsas alternativi olaraq İrandakı klinikalar göstərilir. Xüsusən də qiymətlərin ucuz olması faktı bu istəyi gücləndirmişdi. Amma son bir neçə gündə İranda dünyasını dəyişən körpənin nəşinin ailəsinə verilməməsi bu məsələyə yenidən nəzər yetirməyi vacib saydı.
Körpənin ölüsünün verilməməsinə səbəb ailənin klinikaya qalan borcu idi. Bu isə daha öncə də Tehran klinikalarında uğursuz müalicənin qurbanı olan azərbaycanlılarla bağlı faktları yenidən yada salmağı mütləq etdi.
Azərbaycanlıları İrana aparan səbəblər nələrdir? Öncə ondan başlayaq ki, bu bum 2013-cü ilə qədər daha güclü idi. Səbəbləri barədə bir qədər sonra. Hələliksə onu deyək ki, İranda inkişaf etməkdə olan tibb elmləri təkcə ürək və göz xəstəlikləri əməliyyatlarını əhatə etmir. Orada böyrək, qaraciyər, beyin, ağciyərlər və s. xəstəliklər üzrə müasir müalicə üsulları və avadanlıqlarından istifadə olunur.
Hazırda İranda vərəm, QİÇS (SPİD) və xərçəngin müalicə üsulları üzrə tədqiqatlar aparılır. Avropa da İran mütəxəssislərinə yüksək qiymət verməyə başlayıb.
İranda lazım olan dərman preparatlarının 95 faizi ölkədə istehsal olunur. Statistikaya görə, ölkə hər il azı 50 adda yeni dərmanı dünya bazarına çıxarır. Bir neçə dünya şirkətlərinin inhisarında olan bəzi dərman preparatlarının istehsalı da İran tibbinin uğurlarındandır. SPİD-in qarşısını almaqda və müalicəsində istifadə olunan “İmod”, diabet xəstələrinin ayaq yaralarını müalicə etmək üçün hazırlanan “Angipars”, Hepatit C-nin müalicəsində istifadə olunan “İnterferon pegile” və digər dərmanların müəlliflik hüququ iranlı mütəxəssislərə məxsusdur.
Müasir dünyada sellulların müalicəsi metodu ilə həyata keçirilən müxtəlif üzvlərin bərpası həkimlərin imdadına çatıb. Bu gün İranda əsas sellulların, qaraciyər sellullarının, qığırdaqların istehsalı, xərçəng və sümük xəstəliklərinin müalicəsi sahəsində 100-dək elmi mərkəz işləyir.
Orqan köçürülməsi üçün İran qapısını döyənlər
İranda ildə 15 min ürək cərrahiyyəsi əməliyyatı aparılır. Amma hazırda İran bədən üzvlərinin köçürülməsi sahəsində dünyanın ilk 10 ölkəsindən biri sayılır. Son 25 ildə İranda 25 min böyrək köçürülüb. Bu cəhətdən İran inkişaf etmiş ölkələrdən hesab olunur. Burada orqan köçürülməsi üzrə 80 mərkəz fəaliyyət göstərir. Cənub qonşumuzda 30 tibb universiteti, şəhər və kəndlərdə isə 5 minə yaxın poliklinika, 15 min sağlamlıq evi var.
İran İslam ölkəsi, bir qədər mühafizəkar cəmiyyət sayılsa da, cinsiyyət dəyişdirilməsi əməliyyatı ilk dəfə uğurla bu ölkədə gerçəkləşdirilib. Bu əməliyyat 5 min dollara başa gəlir. Əgər xəstənin bu qədər pulu verməyə gücü çatmırsa, o xərcin 50 faizini hökumət ödəyir.
Həkimlər azmış kimi, artıq bu ölkədə ağır xəstələr üzərində əməliyyat aparan robot da fəaliyyət göstərir. Robotun texnologiyası İran Müdafiə Nazirliyi tərəfindən hazırlanıb və Səhiyyə Nazirliyinə verilib. Robot əməliyyatları kəlləni yarmadan yerinə yetirir. Belə əməliyyatların uğur qazanması imkanı çox yüksəkdir. Burada bir haşiyə çıxaq ki, qonşu ölkədə Azərbaycanın tibb təhsili barədəki rəy ürəkaçan deyil. İranın səhiyyə nazirinin müavini Məhəmmədəli Mohəqqiqi Azərbaycan Tibb Universitetinin diplomlarını etibarsız sayması ilə bağlı dəfələrlə açıqlama verib.
Viza aradan götürülüb və...
Digər detallara da nəzər yetirək. Müalicə üçün İrana axının artmasında ilk növbədə viza məsələsinin aradan götürülməsi rol oynayır. Üstəlik, İranda səhiyyə xidməti də ucuzdur. İnsanlar müalicə üçün daha çox Təbriz, Ərdəbil və Urmiyaya gedir.
İranın dövlət səhiyyə müəssisələrində müayinələr zamanında pulsuz olub, xarici vətəndaşlar üçünsə nəzərdə tutulmuş qiymət cədvəli olub. Bu qiymətlər özəl klinikalardakından yüksək deyil. Azərbaycan həkimlərinin qoyduğu diaqnozlar orda da təsdiqlənir, bir çox hallarda müalicənin, dərmanların düz verildiyini deyirlər. Amma orda qiymətlər ucuzdur. Bizdə səhiyyə sistemi pulsuz olsa da neqativ hallar var. Azərbaycandakı özəl klinikalar bahadır. Dövlət müəssisəsinə isə inamsızlıq var. Xəstə həkimin cibinə az pul qoyanda düşünür ki, yəqin az pul verdim deyə yaxşı baxmadı. Bütün bu hallar isə onların yönünü İrana çevirir.
Bu arada unutmayaq ki, Azərbaycan vətəndaşlarının müalicə üçün İrana üz tutmasının digər səbəbi də güclü təbliğatla bağlıdır. Belə ki, orda xüsusən Azərbaycandan gələnlərə daha çox diqqət ayırırlar. Bu, millət sevgisindən də irəli gəlir. Amma məqsəd həm də Azərbaycandakı tibb sistemini gözdən salmaqdır.
İranda qiymətlər qəfil qalxdı, amma...
Qiymət artımı faktlarına nəzər yetirək. 2013-cü ildə isə İranda səhiyyə qiymətləri 3 dəfə qalxıb. Xüsusən də Ərdəbildə xəstəxanaların qiymətinin qalxmasının Azərbaycandan ora xəstələrin çox getməsi ilə bağlı olmadığı açıqlandı. Bu barədə elə 2013-cü ildə Bakıda keçirdiyi mətbuat konfransında Ərdəbil Ticarət Palatasının sədri Hüseyn Pirmozəyi bildirmişdi. Onun sözlərinə görə, qiymət artımı sırf iqtisadi məsələlərlə bağlıdır: “İran dərman preparatlarının hazırlanması üçün xammalı Avropadan alır. Hazırda bu məhsullar İrana əvvəlki illərdən daha baha idxal edildiyindən, ölkədə səhiyyə qiymətləri 3 dəfə bahalaşıb. Bunun İrana müalicəyə gələn Azərbaycan vətəndaşları ilə əlaqələndirmək düzgün deyil. Ölkə qanunlarına görə, İran öz vətəndaşları üçün səhiyyə müəssisələrindən istifadəyə görə subsidiyalar verir. Xarici vətəndaşlar üçün isə müalicəyə görə ayrı qiymət müəyyənləşir. Təklif edərdim ki, iki ölkənin ticarət palataları Bakıda xəstələri qəbul edib, onları sığortaladıqdan sonra İranın müxtəlif yerlərinə müalicəyə göndərək. Belə olan halda Azərbaycan vətəndaşları İrana müalicəyə getdikləri təqdirdə heç bir əlavə xərcləri çıxmayacaq və bizim vətəndaşlarla eyni hüquqlu müalicə almaq imkanları olacaq”.
2014-cü ilin məlumatlarına diqqət edək. İranda ailələrin dərman və müalicə xərcləri son bir illə müqayisədə 41 faizdən çox artıb. Bunu İranın sosial rifah, əmək və korporasiya naziri Əli Rəbii açıqlamışdı. Rəbii bildirib ki, dərman və müalicə xərcləri bir ailənin orta gəlirinin 70 faizini təşkil edir.
O, ölkənin sosial rifahının təmini üçün əhalinin sığotalanması prosesinin Avropa standartlarına uyğun həyata keçirilməsinin zəruriliyi vurğulayıb.
Rəbii deyib ki, hazırda ölkənin ən böyük sığorta şirkəti olan “Sığorta Təminatı” əhalinin 37 milyon nəfərini sığortalayıb: “Həmin şirkət əhalinin dərman və müalicəsi üçün öhdəliklərini tam yerinə yetirə bilmir, həkimlər və apteklər də bu şirkətin sığortaladığı şəxslərə xidmət göstərməkdən boyun qaçırır”.
İran KİV-nin məlumatına görə, hazırda bu ölkədə əhalinin 13 milyon nəfərindən çoxu heç bir sığorta şirkəti tərəfindən sığortalanmayıb. Onlar daha çox əyalətlərdə və kəndlərdə yaşayanlardır, müalicə xərclərinin ödənilməsi üçün də iqtisadi durumları bir o qədər yaxşı deyil.
Qeyd edək ki, ABŞ və Avropa İttifaqı tərəfindən tətbiq olunan və İranın maliyyə, ticarət, energetika və nəqliyyat sektorlarını əhatə edən sanksiyalar bu ölkənin iqtisadiyyatına mənfi təsir göstərib. Həmin sanksiyalar milli valyutanın dəyərinin düşməsinə təsir etməklə yanaşı, ölkəyə bəzi dərman preparatlarının idxalı üçün də problemlər yaradıb. Belə ki, son vaxtlar, İran KİV-nin məlumatına görə, ölkə bazarında bəzi yoluxucu, xərçəng, diabet və digər ağır xəstəliklərin müalicəsi üçün lazım olan 90 növ dərman preparatını tapmaq çətinləşib və onların qiymətləri artıb.
İldə 1 milyon nəfər İrana gedir, neçəsi müalicəyə?..
İran İslam Respublikasının ölkəmizdəki səfirliyinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Məhəmməd Ayətullahi mətbuata açıqlamasında qeyd edib ki, il ərzində Azərbaycandan İrana təxminən bir milyona yaxın adam keçir. Onlardan nə qədərinin məhz müalicə məqsədilə ilə getdiyi dəqiq açıqlanmasa da, reallıq öz sözünü deyir. Hətta müvəqqəti olaraq viza tətbiqi zamanı səfirliyə müraciətlərin 80 faizi İrana müalicə almaq məqsədi ilə olduğu üzə çıxıb.
Maraqlıdır ki, sosial şəbəkələrdə də İranda müalicəyə getmək istəyənlərə pulsuz nəqliyyat xidmətləri təklif olunub. Elanlarda xəstələrin xüsusi ambulans və maşınlarla evindən Təbriz və ya Tehrana, sonra isə geriyə qaytarılması təklif olunur. Bildirilir ki, Sumqayıt, Gəncə, Biləsuvar sakinləri də nəqliyyat xidmətlərindən yararlana bilərlər. Nəqliyyat xidmətindən istifadə edənlərə xəstəxana seçimində də köməklik göstərilirmiş.
İranda müayinə ucuzdur, əməliyyat baha?
Ekspertlər isə qeyd edirlər ki, İranda Amerika müalicə üsulu tətbiq olunduğundan, burada xəstəyə cəmi bir neçə dərman təyin etməklə müalicəsinə üstünlük verilir. Yəni azərbaycanlı həkimlərdən fərqli olaraq, onlara çeşid-çeşid dərmanlar yazılmır. Bundan başqa, İranda müalicə, diaqnostik müayinə bizdən ucuz olsa da, cərrahi əməliyyatlar bizdə olduğundan qat-qat bahadır. Vətəndaşların əksəriyyəti də məhz ilkin müayinə, diaqnozun qoyulması üçün ora üz tutur.
Bundan başqa, müalicənin əsas hissəsi olan dərmanları əldə etmək üçün də İrana üz tutanlar var. Bizdə dərmanlar həm bahadır, həm də keyfiyyət parametrləri aşağıdır. Ekspertlər deyir ki, dərmanların keyfiyyətinə məsul qurumlar, dövlət reyestri olmadığı üçün vəziyyət acınacaqlıdır. Hazırda Azərbaycana 3-cü dünya dövlətlərindən xeyli dərman gətirilir. Bəzən elə dərman olur ki, araşdıranda istehsalçı xarici dövlətdə belə dərmanın olmadığı ortaya çıxır. Dövlət nüfuzlu xarici dərman firmaları ilə müqavilə bağlamalıdır və həmin firmalar idxal olunan dərmanların keyfiyyətinə görə dövlət qarşısında məsuliyyət daşımalıdır.
Musavat.com
Oxşar Xəbərlər:
İnformasiya
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Şərhlər