ONLARA «UF» BELƏ DEMƏ |
Müəllif: Admin | Bölmə: Slide, Məqalələr | Vaxt: 28-12-2015, 07:21 | Şərh sayı: (0) | Baxılıb: 403
ONLARA «UF» BELƏ DEMƏ
Valideynlərimiz bizim dünyaya gəlməyimizdə, böyüyüb boya-başa çatmağımızda müstəsna rolu olan şəxslərdir. Gələcəyimiz naminə hər bir çətinliyə sinə gərən, doğulduğumuz andan qayğı yükümüzü öz çiyinlərinə götürən, xəstələnəndə, qəmli anlarımızda bizə mənəvi dayaq olan, valideynlərimiz olub.
İmam Səccad(ə) belə buyurur: «Ananın sənin üzərindəki haqqı budur: heç kimi daşımadığı bir yerdə səni daşıdığını bilməlisən, heç kimə daddırmadığı ürəyinin meyvəsilə səni bəsləmişdir və səni sevə-sevə qulağı, gözü, əli, ayağı, saçı, dərisi və bütün əzalarıyla qorumuşdur. Hamiləlik dönəminin bütün çətinlik, dərd-qəmlərilə yüklənən yenə də o olmuşdur. Sonra Rəbbin səni ondan ayırıb dünyaya gətirdi. Ac qalıb səni doyuzdurmağa, libassız qalıb səni geyindirməyə, susuz qalıb sənə su verməyə, günəşdə qalıb səni kölgədə saxlamağa, çətinliklər çəkərək səni naz ilə yetişdirməyə, yuxusuz qalıb səni şirin-şirin yatızdırmağa razı olan yenə də o olmuşdur. O sənin həyat qaynağındır. Qucağı-hüzur tapdığın yer, sinəsi-susuzluğunu aradan qaldırdığın yer, özü isə- sənin bəlalara qarşı qalxanın olmuşdur. Dünyanın isti və soyuğuna sənin üçün şəxsən özü səbr edən yenə də o olmuşdur. Elə isə, bu yaxşılıqlar miqdarında ona təşəkkür et».
Başqa bir yerdə buyurur: «Atanın haqqı budur ki, biləsən o sənin bünövrən və əsasındır. Sən isə onun qo-budağısan. Əgər o, olmasaydı, sən də yox idin. Elə isə bilməlisən ki, səndə olan bütün yaxşılıqlar, gözəlliklər atadandır. O, sənin nemətlərinin bünövrəsidir. Buna görə də Allaha şükr və ibadət et. Bu nemətlərin müqabilində Allah və atana təşəkkür et» (Biharül-Ənvar).
Bütün bu fədakarlıqların müqabilində onların bizlərdən yalnız bir təmənnası var: qarşılıqlı sevgi və qayğı. Bəs görəsən valideynlərin bu kiçicik arzusu yerinə yetirilirmi?
Şübhəsiz ki, onların etdiyi yaxşılıqların, çəkdikləri zəhmətin əvəzini ödəmək qeyri-mümkündür. Lakin bu yolda az da olsa cəhd edirikmi?
Ata və ananın mövqeyi o qədər uca və müqəddəs bir mövqedir ki, Qurani-Kərimdə dəfələrlə Allahdan dərhal sonra zikr edilmişdir və onlara yaxşılıq etmək əmr edilmişdir.
Allah-təala Qurani-Kərimdə valideynlərlə necə davranmağı, rəftar etməyi xüsusi qeyd edir: «Rəbbin tək Ona ibadət etməyi və valideynlərə yaxşılıq etməyi əmr etmişdir. Əgər onların biri və ya hər ikisi sənin yanında (yaşayıb) qocalığın ən düşkün çağına yetərsə, onlara: «Uf» belə demə, üstlərinə qışqırıb acı söz söyləmə. Onlarla xoş danış» (İsra).
Göründüyü kimi Allah bu ayədə «ata və anaya «uf» belə deməyin»-buyurur, yəni onları incidə biləcək ən kiçik söz və hərəkətdən belə çəkinməyi əmr edir. Uf sözü narazılıq ifadə edən ən kiçik və xəfif bir sözdür. İmam Sadiq (ə) bu ayə ilə əlaqədar belə buyurmuşdur: «Əgər (ata-ananı incitmək barəsində) «uf» kəlməsindən daha kiçik bir şey olsaydı Allah-təala mütləq ondan da istifadə edərdi; «uf», ata-anaya qarşı çıxmağın və onları incitməyin ən kiçik və xəfif olanıdır».
İnsanın ata və anasına kəskin bir baxışla baxması da onları incitmək sayılır. Bu rəvayət və ayələr xüsusi tapşırıq verir bizlərə:
Övlad öz valideyni ilə mehriban davranmalı, onların hər hansı xoşagəlməz hərəkətlərinə, zəhmətlərinə səbr etməli, onlara dua edib Allahdan rəhmət diləməlidir.
Bir çox çətinliklərə dözərək bizi sevgi və şəfqətlə böyüdən anamız, çox vaxt bizim rahatlığımız üçün özlərini belə unudaraq həyatlarının ən gözəl illərini sevə-sevə bizim üçün fəda etmişdir.
Atamız nə qədər çətinliklərə sinə gərərək, nə qədər dözülməsi çətin hadisələrlə üzləşərək bizim dinc və rahat ola bilməmiz üçün çalışmışlar. Buna görə rahatlıqla söyləyə bilərik ki, heç bir insan ana və atasının ona etdikləri yaxşılıqların qarşılığını ödəyə bilməz. Uşaqları üçün hər şeylərini gözlərini qırpmadan fəda edə bilən anaların haqqını heç kim ödəyə bilməz.
Ata-ananın övladları üzərində bir sıra haqları vardır. Onların bir neçəsi bədən, dil, qəlb və mal ilə əlaqəlidir, bəziləri isə ölümdən sonraya aiddir. Onlara xidmət etmək, ehtiramlarını saxlamaq, onların önündə deyil, arxalarında oturmaq, ilahi buyruqlara zidd olmazsa, onların əmrlərinə itaət etmək, gəldikləri zaman ayağa qalxmaq, daim şəfqətlə onların üzlərinə baxmaq, yumşaq danışmaq, səsini onların üstünə qaldırmamaq (yüksək səslə danışmamaq), adlarıyla çağırmamaq, uf belə deməmək, onlara təsir edə biləcək sözlərdən qaçınmaq və onlar üçün hər zaman dua etmək, onlara qarşı yumşaq qəlbli və mərhəmətli olmaq, hətta sənin haqqında haqsızlıq etdiklərini zənn etsən belə onları sevmək, yaşlı olduqları zaman onlara əziyyət etməyi heç ağlına belə gətirməmək, sevindikləri zaman sevinmək, onların qəminə şərik olmaq və dərdləri ilə bölüşmək, səhv danışdıqlarına görə onlardan inciməmək, qəlbində onların istəklərini həyata keçirməyi düşünmək, onların kasıblıq və xəstəliklərindən bezsən belə, qəlbən onlara uzun ömür arzulamaq, ehtiyac hiss etdikləri an ehtiyaclarını qarşılamaq, öz malını onların malı bilmək, onların dəfn xərclərindən narahat olmamaq, dəfn işlərini şəriətin buyruqlarına uyğun həyata keçirmək, onların vəsiyyətlərinə lazımınca əməl etmək.
Hədislərin birində buyurulmuşdur ki, Peyğəmbərdən (s) soruşdular: «Övladın boynunda ata-ananın haqqı nədir?» Həzrət cavabında buyurdu: «Onlar sənin cənnətin və cəhənnəmindirlər». Yəni hər kəsin cənnətə və cəhənnəmə getməyi onu valideynin haqqını yerinə yetirib, yetirməməsindən asılıdır. Başqa yerdə buyrulub: «Cənnət anaların ayaqları altındadır». Yəni ananın haqqını yerinə yetirməklə Behişti qazanın. Onlara o qədər diqqət yetirin və ehtiyaclarından xəbərdar olun ki, sizdən bir şey istəməmişdən qabaq onu hazır edin.
Valideynlə hörmətlə davranmaq insanın şəri vəzifəsi olmaqla yanaşı, həm də onun kamilliyi yolunda öz nəfsi ilə mübarizə aparması kimi də qiymətləndirilir. Yüksək irfani məqamlara yetmək istəyən şəxslər üçün bu xüsusi bir tapşırıqdır. Şagirdlərdən biri Əllamə Təbatəbaidən irfanın nə olduğunu soruşub xüsusi tapşırıq verməsini xahiş edəndə ona bu tövsiyəni etdi: «Çalış ailənlə xoş davran, bütün irfan budur».
İnsan qoca valideynlərinin verdikləri zəhmətlərə qatlaşmaqla nəfsi çirkinliklərdən paklanır: həyatın ağrı-acısına səbr etməklə dünya və axirət savabına çatır, ruhunda bir yüksəliş hiss edir. Ata-anası övladından razı qaldıqda onun haqqında xeyir-dua edir və dualar əlbəttə ki, səmərəsiz qalmır. Bəzən zəif bir qocanın səmimi qəlblə etdiyi dua daha tez müstəcab olur.
Belə deyirlər ki, məşhur Bakı milyonçusu hacı Zeynalabidin Tağıyevin həyatındakı əsaslı dönüşün ilk təkanverici nöqtəsi atasının onun haqda etdiyi xeyir-duası olmuşdur. Kiçik yaşından ailəsinin, valideynlərinin qeydinə, qayğısına qaldığına görə atası onu haqda dua edir. Atanın etdiyi bu dualardan sonra xeyr-bərəkət qapıları Zeynalabidinin üzünə açılmış olur.
Övlad valideynlərinin xidmətindədir, onlar isə övladlarının duaçısıdır. Çox keçmir övlad da ya ata, ya ana olurlar, ayılıb görürlər ki, onlar da qocalmışlar. Onlar öz valideynləri ilə necə davranmışlarsa, onlarla da beləcə davranılır.
Amma çox təəssüf ki, insanların bəzisi valideyn kimi böyük nemətin qədrini bilmir, nankor çıxırlar. Xüsusilə də azdırıcı , yabançı mədəniyyətlərin havasına uymuş şəxslər. Nə qədər ki, ata-anaların əllərindən bir iş gəlir, onların başına dolanırlar. Elə ki, qocaldılar, xəstələndilər bu zaman artıq hər yolla onlardan xilas olmağa çalışırlar. Bu cür nanəcib övladlar onlardan qurtulmaq üçün aparıb qocalar evinə atırlar. Axı, bu ata-ana bir ömür canını övlad yolunda çürütmüş, varını-yoxunu onun yolunda sərf etmişdir. İndi ki, qocalmışlar, əlləri bir iş tutmur deyə təhqirmi olunmalıdırlar?! Köməyə ehtiyacı olan bu qocaları ümidsiz qoymaq nə qədər insafsızlıqdır?!
Öz valideynlərinə qarşı kobudluq və hörmətsizlik edən şəxslərə İlahi əzab vədəsi verməsi məsumlarımızın bir çox hədislərində öz əksini tapmışdır. İslam Peyğəmbərimiz (s) bir hədisdə valideynə qarşı ədəbsizliyi Allaha şərik qoşmaq, cihaddan qaçmaq və böyük günahlarla eyni cərgədə sayaraq, buyurur: «Allaha şərik qoşmaq, mömin insanı günahsız öldürmək, Allah yolunda cihaddan qaçmaq Qiyamət günü Allah yanında ən böyük günahlardandır». Başqa yerdə: «Hər kəs valideynin ona zülm etməsinə baxmayaraq, onlara acıqlı və qəzəbli baxa, Allah onun namazlarını qəbul etməz».
Valideynə hörmət göstərmək İslam dinində o həddə təkid edilmişdir ki, hətta valideynlərin müşrik olduqları surətdə də ehtiramını lazım bilir. Ata-ana əgər müşrik belə olsa, onlarla gözəl davranmaq, xoş münasibət saxlamaq lazımdır. Amma dinə zidd məsələlərdə halalın haram, haramın halal edilməsi kimi işlərdə onların yolunu tutmaq olmaz.
«Əgər bilmədiyin bir şeyi Mənə şərik qoşmağa cəhd göstərsələr onlara itaət etmə. Dünya işlərində onlarla gözəl keçin» (Loğman ). Ayədən məlum olur ki, ata-ana kafir, müşrik olub övladı bu yola (küfrə) çəksələr, övladın vəzifəsi bu fikirlərinə itaət etməmək, amma bundan başqa yerlərdə onların əmrindən çıxmamalı, qulluğunda hazır olmalıdırlar. Şübhəsiz əgər valideyn, qeyri-müsəlman olan başqası ilə bu cür gözəl rəftar etmək onların İslam dininə meyl göstərməsinə səbəb olar.
İslamın ilk illərində Mədinəyə gələn bəzi yəhudi və ya məsihi cavanları müsəlman olurdular. Onlar öz şəhərlərinə qayıtdıqda ata-anaları ilə rəftarları o qədər dəyişirdi ki, valideynləri təəccüblənib deyirdilər: «Biz elə bilirdik Məhəmmədin (s) dininə gəldikdən sonra artıq bizim üzümüzə baxmayacaqsınız. Amma, əksinə görürük ki, bizə olan rəftarınız əvvəlkindən də gözəl olmuşdur. İndi bizə daha yaxşı baxır, daha diqqətli olmusunuz». Övladları onların cavabında deyirdilər: «Valideyinlə bu cür davranmağı İslam bizə buyurmuşdur. İslam dininin ən mühüm tapşırıqlarından biri ata-anaya hörmət göstərib, qayğısına qalmaqdır». Bu cavabı eşidən valideynlər övladlarından xahiş edirdilər ki, onları da Mədinəyə aparsınlar. Beləliklə onlar da İslamla yaxın tanışlıqdan sonra müsəlman olurdular. Çox keçmirdi ki, bütöv bir qəbilə İslamı qəbul edirdi.
Bir sözlə imkan daxilində valideynə hər cür yaxşılıq və ehtiram etmək, onları incidən hər cür söz və hərəkətdən çəkinmək zəruri olan dini və vicdani bir vəzifədir. Axı ola bilər ki, sabah gec olsun.
Allah bizi həm bu dünyada, həm də axirətdə valideynlərimizlə birlikdə səadətə qovuşdursun. Amin!
Oxşar Xəbərlər:
İnformasiya
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Şərhlər