İmam Hüseynin (ə) Rüqəyyə adlı qızı olubmu? |
Müəllif: Admin | Bölmə: Məqalələr | Vaxt: 6-11-2016, 16:56 | Şərh sayı: (0) | Baxılıb: 469
İmam Hüseynin (ə) Rüqəyyə adlı qızı olubmu?
İmamların həyatından bəhs edən mötəbər tarix və rical kitablarında İmam Hüseynin (ə) 4 oğlu və 2 qızı olduğu yazılır.Oğulları İmam Zeynül-abidin (ə), Kərbəlada şəhid olmuş Əli Əkbər, yenə Kərbəlada oxla vurulmuş südəmər Əli Əsğər və İmamın sağlığında dünyasını dəyişmiş Cəfərdir. Qızlarının adı isə əksər mənbələrdə Səkinə (və ya Sükeynə) və Fatimə kimi qeyd edilib.
İmam Hüseynin (ə) qızı Fatimə öz əmisi oğlu Həsəni-müsənnanın həyat yoldaşı idi. İmam Həsənin (ə) oğlu Həsəni-müsənna (yəni ikinci Həsən) aşura faciəsində iştirak etmiş, şücaətlə savaşaraq yaralanmışdı. Düşmən tərəfdən anası ilə eyni qəbilədən olan bir nəfər onun üçün İbn Ziyadın yanında şəfaət etdi, Həsəni müalicə edib sağaltdı və Mədinəyə göndərdi. Həsəni-müsənna Haşimilər arasında böyük nüfuza malik idi, buna görə Əməvilər tərəfindən təqib edilirdi. 35 yaşında ikən Əməvi xəlifəsi Vəlidin əmri ilə zəhərlədilib şəhid oldu. Fatimə ərinin Bəqidəki qəbri üzərində çadır qurub, bir il bu çadırda matəm saxladı, gündüzlər oruc tutub, gecələri dua və ibadətlə, mərsiyə deyib ağlamaqla keçirdi. Bəzi müəlliflər bir ilin tamamında Fatimənin də dünyasını dəyişdiyini yazırlar. Bəzi mənbələr isə onun hicri 117-ci (miladi 735-ci) ildə, təqribən 70 yaşında vəfat etdiyini və Bəqi məzarlığında torpağa tapşırıldığını xəbər verir. Bu, Yezidin sarayında bir məmurun kəniz kimi almaq istədiyi, Həzrət Zeynəbin bu işə mane olduğu Fatimədir.
Fatimənin anası – məşhur səhabə Təlhə ibn Übeydullahın qızı Ümmi-İshaqdır. İmam Həsənin (ə) öz vəsiyyətinə əsasən, Onun şəhadətindən sonra İmam Hüseyn (ə) Ümmi-İshaqla evləndi və Fatimə dünyaya gəldi. İmam Həsənin (ə) hicri 50-ci il səfər ayının sonlarında vəfat etdiyini, Ümmi-İshaqın iddə müddəti bitdikdən sonra İmam Hüseynə (ə) ərə getdiyini nəzərə alsaq aydın olur ki, Fatimə aşura faciəsi zamanı təzəcə həddi-büluğa çatmiş olmalı idi.
Tədqiqatçıların bir hissəsi belə bir ehtimal irəli sürür ki, İmam Həsənin (ə) oğlu Qasimin Kərbəlada öz əmisi qızı ilə evlənməsini iddia edənlər onu qardaşı Həsəni-müsənna ilə qarışdırırlar. Çünki Şeyx Müfid (“İrşad” kitabında) başda olmaqla bəzi müəlliflər yazırlar: Mədinədən çıxış ərəfəsində və ya hətta Kufə yolunda ikən Həsəni-müsənna İmam Hüseynə (ə) elçi düşərək, Onun qızlarından biri ilə evlənmək istədiyini bildirir. İmam buyurur ki, iki qızımdan – Fatimə ilə Səkinədən hansı birini istəsən, sənə ərə verərəm. Həsən utandığından cavab vermir. Onda İmam Hüseyn (ə) buyurur: “Elə isə, mən qızım Fatiməni sənin üçün seçdim. Çünki o, anam Fatiməyə çox oxşayır”.
İmam Hüseynin (ə) o biri qızı Səkinənin (və ya Sükeynə) aşura faciəsi zamanı 10-13 yaşları arasında olduğunu yazırlar. O, Rübabın qızı və altıaylıq Əli Əsğərin bacısı idi. Atası ona Peyğəmbərin anasının şərəfinə Əminə adını qoymuşdu, “Səkinə” – anasının ona verdiyi addır. Məlumdur ki, İmam Hüseyn (ə) qızlarından birini Həsəni-müsənnaya, o birini isə İmam Həsənin (ə) digər oğlu Abdullaha ərə vermişdi. Əgər o zaman İmam Hüseynin (ə) ərə gedəsi subay qızlarının Fatimə və Səkinədən ibarət olduğunu nəzərə alsaq, Abdullahla ailə quran qızın məhz Səkinə olduğunu qəbul etməliyik. Onların yalnız kəbini kəsilmiş, aralarında ər-arvad münasibəti olmadan Abdullah Kərbəlada şəhid olmuşdu.
İstər aşura gününə, istərsə də ondan sonra əsirlər karvanının Kufə və Şam səfərlərinə həsr edilmiş mənbələrdə Səkinənin adına tez-tez rast gəlirik. İmam Hüseyn (ə) öz ailə üzvlərinə xitab etdiyi zaman Səkinənin adını xüsusi vurğulayırdı. Səkinə əsirlər karvanında bibisi Zeynəbin ən yaxın köməkçisi idi. O biri əsir uşaqlara nisbətən yaşı daha artıq olduğu üçün, onlara qulluq etməyi də öz öhdəsinə götürürdü.
Mədinəyə qayıtdıqdan sonra Səkinə İmam Zeynül-abidinin (ə) himayəsi altında yaşamışdır. Mötəbərliyi tam sübuta yetməmiş bəzi mənbələr Səkinənin əvvəlcə Müsəb ibn Zübeyrə (Muxtarın qatilinə) ərə getdiyini, onun ölümündən sonra daha iki dəfə ərdə olduğunu xəbər verir. Səkinə bacısı Fatimə kimi elm və bilik əhli olmuşdur. Onların hər ikisinin İmam Hüseyndən (ə) və müasiri olduqları imamlardan rəvayətləri vardır. Səkinənin evi elm və sənət əhlinin üzünə açıq idi. Fərəzdəq, Cərir kimi şairlər ondan bol mükafat alırdılar. Səkinə bacısı Fatimə ilə eyni ildə Mədinədə vəfat etmişdir. Məzarının Mədinədə olduğunu yazırlar.
Bu yerdə bəzi mənbələrdə İmam Hüseynin (ə) Fatimə və Səkinədən başqa yenə qızları olduğu barədə xəbərləri xatırlamaq yerinə düşər. Bəzi kitablarda bundan əlavə, İmam Hüseynin (ə) Rüqəyyə adlı daha bir kiçik qızının olduğunu, Şam xarabalığında atasının kəsik başını gördükdən sonra dözməyib vəfat etdiyini iddia edən məlumatlara rast gəlirik. Hətta bu əhvalat əzadarlıq ənənəsinə və mərsiyə ədəbiyyatına o qədər köklü surətdə daxil olub ki, təziyə məclislərini bunsuz təsəvvür etmək çətindir. Üstəlik, Dəməşq şəhərində Həzrət Rüqəyyəyə aid edilən böyük bir məqbərə kompleksi var. Yeri gəlmişkən, Dəməşqdə Həzrət Səkinəyə aid olduğu bildirilən bir məzar da var ki, onun Mədinədə vəfat etməsi və dəfn olunması xəbəri ilə ziddiyyət təşkil edir. Həzrət Səkinənin Misirdə vəfat etdiyini iddia edən mənbələr də mövcuddur və Misirdə Həzrət Zeynəbə aid olunan məzarla yanaşı Səkinəyə mənsub edilən məzar da vardır.
Bəzi mənbələr daha da irəli gedərək, İmam Hüseynin (ə) bundan başqa daha bir qızının da olduğunu, Mədinədə xəstə yatdığı üçün Kərbəlaya gedə bilmədiyini ifadə edir. Beləliklə, bu halda İmam Hüseynin (ə) qızlarının sayı 4-ə çatmış olur. Halbuki, qeyd etdiyimiz kimi, o həzrətin yalnız iki qızının olduğu mötəbər kitablarda öz əksini tapıb.
İmam Hüseynin (ə) Rüqəyyə adlı qızının olması, Şam xarabalığında vəfat etməsi, eləcə də, Mədinədə daha bir qızının xəstə yatması barədə ilkin tarixi mənbələrdə məlumat yox dərəcəsindədir. Bəzi ikinci dərəcəli mənbələrdə dolayı yolla buna işarələr vardır. Məsələn, İmam Sadiqin (ə) və İmam Kazimin (ə) zamanında yaşamış Seyf ibn Ümeyrə Nəxəi Kufiyə aid edilən bir qəsidədə Səkinə ilə yanaşı Rüqəyyənin də adına rast gəlirik; hərçənd ki, şeirdə onun İmam Hüseynin (ə) qızı olması göstərilmir.
Seyyid İbn Tavusun qələmə aldığı “Məlhuf” (və ya “Lühuf”) kitabında İmam Hüseynin (ə) ağlayan qadınları sakitləşdirərkən onları adları ilə çağırdığı bildirilir və Ümmi-Külsum, Zeynəb, Fatimə, Rübabla bir sırada Rüqəyyənin də adı çəkilir. Amma burada Səkinənin adına rast gəlmirik. Ehtimal etmək olar ki, müəllif hədisi rəvayət edərkən Səkinənin adını unudub, ya da Səkinə ilə Rüqəyyənin adlarını səhv salıb, yəni Rüqəyyə elə Səkinədir.
Xacə Nəsirəddin Tusinin müasiri olan Şeyx İmadəddin Təbərinin “Kamili-Bəhai” kitabında da İmam Hüseynin (ə) 3-4 yaşlı kiçik qızının olması və Şam xarabalığında atasının kəsik başını gördükdən sonra şəhadətə çatması barədə məlumat verilir. Sonrakı müəlliflərin əksəriyyəti əhvalatı məhz bu mənbədən nəql edib.
XX əsrin ən böyük tarix və hədis mütəxəssislərindən sayılan Şeyx Abbas Qumi “Müntəhal-amal” kitabında İmam Hüseynin (ə) cəmi iki qızının (Fatimə və Səkinə) olduğunu yazır. Bununla belə, o, “Müntəhal-amal” və “Nəfəsül-məhmum” əsərlərində İmam Hüseynin (ə) dörd yaşlı qızının Şam xarabalığındakı müsibətini “Kamili-Bəhai” kitabına istinadən təsvir edir, amma qızın adını yazmır. Qeyd edək ki, Şeyx Müfid də İmam Hüseynin (ə) qızlarının sayını 2 qeyd edir. İbn Şəhraşub isə onlara Zeynəb adlı daha bir qızın adını əlavə edir. Amma onların heç biri bircə kəlmə ilə də olsa Şam xarabalığındakı hadisəyə toxunmur. Ümumiyyətlə, Kərbəla faciəsinin təsvirini əhatə edən və ilkin mənbə olmaq etibarilə böyük əhəmiyyət kəsb edən Təbərinin tarixi, Xarəzminin və Əbu Mixnəfin “Məqtəl”ləri, İbn Əsəm Kufinin “Fütuh”, Seyyid İbn Tavusun “Lühuf”, Şeyx Müfidin “İrşad” kitablarının heç birində Rüqəyyənin faciəli ölümünə işarə edilmir.
Oxşar Xəbərlər:
İnformasiya
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Şərhlər