Tiflisin Bakıya qarşı qaz şantajı barədə ilginc şərh |
Müəllif: Admin | Bölmə: Xəbərlər | Vaxt: 16-01-2016, 20:16 | Şərh sayı: (0) | Baxılıb: 208
Tiflisin Bakıya qarşı qaz şantajı barədə ilginc şərh
Vəziyyətdən üçüncü tərəf qazanacaq; Əli Məsimli: “Qazprom" - Gürcüstan sövdələşmələrinin uzunmüddətli perspektivini görmürəm"“Saakaşvili hakimiyyətdən gedəndən sonra, xüsusən son illər Gürcüstanın müəyyən dairələrinin Rusiyaya meyli güclənib. Gürcüstanın xarici ticarətində Rusiya üçüncü yerə gəlib çıxıb. Müəyyən dairələr üçün yaradılan eksport imkanlarının genişlənməsindən yüz milyon dollarla ölçülən böyük pullar qazanırlar və Gürcüstanda avrointeqrasiyaya meylli olan əksəriyyətdən fərqlı olaraq, həmin hissə Rusiyaya meyli gücləndirməklə məşğuldur”.
Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Əli Məsimli bu fikirləri “Yeni Müsavat”a Gürcüstan-Azərbaycan qaz danışıqları və iki ölkə arasında yaranmış mübahisəli durumu şərh edərkən bildirdi. Ə.Məsimli hesab edir ki, Gürcüstan Azərbaycanın təsir dairəsində deyil: “Gürcüstanın bir hissəsi təmənnasız, digər hissəsi güzəştli, o biri hissəsi isə qarşılıqlı faydalılığa əsaslanan normal biznes münasibətləri çərçivəsinə real dəstək dairəsindədir. Görünür, Gürcüstanda hansısa dairələr ”iqtisadi məqsədəuyğunluq və qarşılıqlı faydalılığa əsaslanan davamlı perspektivlər", yoxsa “siyasi konyuktura və dumanlı perspektivlər” məsələsində ikinci variantı seçib. Və bununla da qaz şantajına, qışda donmağa, qaz müqabilində ölkələrinə qarşı məlum təzyiqlərin başlanması variantına yol açmış olurlar. Bu işi hansısa siyasi dairənin şəxsi maraqları çərçivəsində - məsələn, İvanaşvili “Qazprom”un səhmdarıdır - bəlkə də bir müddət yeritmək olar, amma Gürcüstanın dövlət maraqları baxımından öz-özünə yürüyən amilə çevrilə bilməz. Ona görə ki, dövlət maraqları baxımından mənafe birliyi olmayan yerdə məqsəd birliyi, məqsəd birliyi olmayan yerdə isə davamlı birgə hərəkət birliyi olmur. Bu, hələlik daha çox Azərbaycan qazının qiymətini indikindən də aşağı (Azərbaycan qazı 190 dollara, “Qazprom”- 220 dollara satır-E.P.) salınmasına yönəlmiş “qaz müstəqilliyi oyununa” bənzəyir ki, belə manevrlər etməklə Azərbaycandan alınan qazı daha ucuz ala bilsinlər".
Bununla yanaşı, Ə.Məsimli bildirdi ki, Saakaşvili hakimiyyətdən gedəndən sonra Gürcüstanda və Gürcüstan xaricində hansısa siyası dairə Bakı ilə Tiflis arasında gərginlik yaranmasında maraqlı görünür: “Gürcüstanın indiki siyasi hakimiyyətinın müəyyən dairələri bəzi hallarda xırda maraqlar naminə riskli, müttəfiqlik münasibətlərinə xələl gətirən addımlar atmaqla oradan özlərinə əlavə fayda götürmək istəyənlərin əməli də ola bilər. Azərbaycana görə Gürcüstanın nə indi, nə də gələcəkdə qaz problemi yoxdur. Bunu Gürcüstanla Azərbaycan arasında bağlanan uzunmüddətli qaz sazişınə əsasən deyirik. Bununla belə, hər bir ölkə zəruri infrastruktur və sair problemləri həll etmək qabiliyyətinə malik olduqda, məlum ”qaz tələsinə" düşmədən və öz müstəqilliyinə xələl gətirmədən, qaz təchizatını şaxələndirə bilər. Amma həmin şərtlər olmadan atılan belə addımlar ucbatından üçüncü tərəf bundan faydalanaraq Azərbaycan - Gürcüstan münasibətlərini korlamaq şansı əldə edəcək".
“ABŞ-ın Azərbaycana sanksiya hədələri var. Ola bilərmi ki, Tiflis həm də ABŞ-ın sifarişinə uyğun davranır”-sualının cavabında deputat qeyd etdi ki, Qərb kifayət qədər geniş və mürəkkəb anlayışdır: “Orada müxtəlif maraqların daşıyıcısı olan siyasi qüvvələrin olması və məqam düşəndə suyu bulandımağa cəhd etməsi hamıya məlumdur. Amma ABŞ-ın rəsmi dövlət siyasətində belə bir dəyişikliyin olacağı inandırıcı görünmür. Çünki Mərkəzi Asiyanın Qərbə inteqrasiyası kimi dünya düzənin köklü dəyişikliyinə aparacaq layihə, eləcə də Avropanın bir nömrəli problem olan enerji təhlükəsizliyi probleminin optimal həlli məhz Azərbaycanın əvəzolunmaz iştirakı ilə və Gürcüstan ərazisi vasitəsilə həyata keçirilir. Belə həlledici bir prosesin sürətləndirilməsi zərurəti fonunda, ABŞ-ın və Avropa Birliyinin TANAP və TAP layihələrinə birmənalı şəkildə dəstək verdiyi halda, Azərbaycan ziyan vurmaqla özlərinə on qat artıq ziyan vurmaları kimə gərəkdir? Ona görə də yox, bu, ABŞ-ın sifarişi ola bilməz. Məsələnin təbii tərəfi qaz bazarları uğrunda mübarizənin daha da kəskinləşməsidir. Bunun, bir vaxtlar Bakı-Tiflis - Ceyhan boru kəməri həyat keçirilən zaman Azərbaycana qarşı olan təzyiqlərə bənzər, indi də TANAP və TAP layihələrinə qarşı təzyiqlərin tərkib hissəsi olması ehtimalı daha çoxdur. Bəzilərinin şəxsi maraqları bu işə qarışanda, məsələ daha da mürəkkəbləşir. Məsələn, necə ki, Saakaşvili hələ gedər-getməz baş nazir kimi İvanaşvili Bakı - Tiflis - Qars dəmir yolu kimi möhtəşəm layihəni təftiş təşəbbüsündə bulunmağa başlamışdı. Yerə enəndən sonra görünür dərk etməyə başladı ki, Azərbaycanın real dəstəyi olmadan Gürcüstan hansı problemlərlə qarşılaşa bilər”.
Ə.Məsimli qeyd etdi ki, hazırda Azərbaycan müqavilələr çərçıvəsində Gürcüstanın qaza olan tələbatının 80 faizini ödəyir: “Ancaq tam da ödəyə bilər. Əgər indi gedən söhbətlərdə ”Qazprom"dan daha böyük həcmdə qaz alınması təşəbbüsü göstərilirsə, bu, artıq Gürcüstanın qalan 20 faizlik tələbatını ödəmək yox, Qərbin, Ukraynanın və sairin Rusiya qazından asılılığını azaltmaq və bir sıra hallarda isə imtina etməyə başladıqları bir zamanda Gürcüstanın “Qazprom”dan aldığı qazın az bir hissəsini öz tələbatına sərf etmək, çoxunu isə xaricə satmaq layihəsi də ola bilər. Belə bir plan reallaşdırılmağa başlansa, təbii ki, Qərbin xoşuna gəlməyəcək. Qarşılıqlı faydalılıq və dövlət maraqları baxımından kommersiya maraqları üzərində qurulmayan, yalnız siyasi konyuktura söykənmiş layihələrin gələcəyi olmadığından, “Qazprom” - Gürcüstan sövdələşmələrinin uzunmüddətli perspektivini görmürəm. Ona görə də Azərbaycan və Gürcüstan diplomatiyası hazırkı reallıqlar şəraitində daha diqqətli olmalı, Gürcüstan-Azərbaycan münasibətlərinə xələl gətirmək cəhdlərinin neytrallaşdırılması sahəsində birgə səylərini gücləndirməlidir".
Cavid TURAN
musavat.com
Oxşar Xəbərlər:
İnformasiya
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Şərhlər