Gənclər Ucün Usuliddin Haqqında Dərs 4

Dersimizin Ardi.Bismillahir Rehmanir Rehim.Mühüm bir sual-cavab.
Sual
Ötən həftə dedik ki, insan öz batinində həmişə tövhid sədasını eşidir. Xüsusən, çətinliklərlə üzləşdikdə bu səda daha da artır. İnsan özündən asılı olmayaraq Allahı yadına salır. Onun tükənməz lütf və mərhəmətindən kömək istəyir.
Burada ola bilər, bir fikir qarşıya çıxsın: daxildən gələn və fitrət nidası adlanan bu səda təbliğat və təlimlər əsasında irəli gəlir. Mühit, məktəb, mədrəsə, ata və ananın təlim və tərbiyəsi sayəsində bu iş (çətinliklər zamanı Allahın dərgahına pənah aparmaq) insanlar üçün bir növ adət olmuşdur. Deməli, bu nida insanın öz batinindən səslənən nida deyil.
Cavab:
Bu sualın cavabı kiçik bir müqəddimə ilə aydın olur.
Adət və ənənələr əsli və əsası olmayan və dəyişib aradan gedən şeylərdir. Yəni, biz tarix boyu bütün bəşəriyyətin riayət etdiyi həyata bir adət tapa bilmərik. Bu gün dəb olan adət, ola bilər, sabah dəyişilsin. Buna görə də ola bilər, eyni zamanda bir millətin adəti başqa bir millət üçün dəb olmasın.
Əgər bütün bəşəriyyət hər zaman (istisna olmayaraq) bir işi icra edirsə, deməli, bu, fitri bir işdir, heç də adət və ənənə deyildir.
Məsələn, ananın öz balası ilə olan əlaqəsi və ana məhəbbəti mümkün deyil ki, kor-koranə, fanatika və adət üzündən olsun. Çünki hec bir zaman, hər hansı bir millətdən olan ana balasına qarşı laqeydlik etməz. Əksinə onu sevər, qayğısına qalar və s.
Ola bilər, bir ana ruhi narahatçılıq üzündən özünü məhv etsin, yaxud cahiliyyət dövründəki kimi bir ata səhv və yanlış təbliğat əsasında öz qızını diri-diri torpağa basdırsn. Lakin bunlar çox nadir hallarda baş verən və tez bir zamanda itib, aradan gedən istisna hallardır.
Bu müqəddiməni nəzərə almaqla indiki və keçmiş insanlar arasında Allaha pərəstiş etmək məsələsinə nəzər salaq:
(Bu dərs bir qədər qarışıq olduğuna görə, bir qədər yaxşı diqqət edin.)
1.Tarixçi və sosioloqların dediyinə görə, insanlar heç vaxt məzhəb və dinsiz qalmamışlar. Bəşəriyyət hər zaman dinə və məzhəbə (hər hansı məzhəb olursa, olsun ) inanıb, ona iman gətirmişdir. Bunun özü sübut edir ki, Allaha pərəstiş insanların ruh və fitrətində vardır. Ona pərəstiş təlqin, adət və fanatika üzündən olsaydı, həmişəlik və əbədi olmazdı.
Əlimizdə olan dəlil və sübutlar göstərir ki, tarixəqədərki dövrdə yaşamış insanların da özlərinə məxsus məzhəbləri olmuşdur. (Tarixəqədərki dedikdə yazı və xəttin hələ ortaya çıxmadığı dövr nəzərdə tutulur. Bu o vaxtdır ki, insanlar öz tarixlərini indiki və gələcək nəsillərə çatdıra bilməmişlər).
Əlbəttə, bunu da bilirik ki, ibtidai dövrün insanları Allahı təbiətdən üstun bir varlıq kimi tanımadıqları üçün, onu təbii məxluqatın arasında axtarırdılar, təbii məxluqatdan özlərinə bütlər düzəldib onlara sitayiş edirdilər. Lakin insan fikir və düşüncəsinin inkişafı sayəsində haqqı (həqiqi məbudu, Allahı) taparaq bütlərdən əl çəkdi, Allahın təbiət aləmindən üstün qüdrəti ilə tanış oldu.
2.Böyük və tanınmış pisixoloqlardan bir qismi açıq-aşkar deyir ki, insan ruhunun dörd əsas hissi var.
A)Bilik hissi. Bu hiss insanı elmə sövq edir. İnsanın ruhu bu hiss vasitəsi ilə bilik təşnəsi olur, məcbur qalaraq elmin ardınca gedir. İstər bu elmin maddi faydası olsun, istərsə də olmasın.
B)Yaxşılıq və xeyirxahlıq hissi. Bu hiss insanın dünyada yaxşı və əxlaqi işlər görməsinə səbəb olur.
V)Gözəllik və hünər hissi. Bu hissin vasitəsi ilə şer, ədəbiyyat və hünər (öz həqiqi mənalarında) qüvvəyə minir.
Q)Məzhəb və din hissi. Bu hiss insanı Allahı tanıyıb onun fərmanlarına əməl etməyə dəvət edir. Deməli, məzhəb hissi insan ruhunun ən əsas dörd hissəsindən biridir. Yəni, heç vaxt bu hiss insandan ayrılmayıb və bundan belə də ayrılmayacaq. Gələn dərsimizdə deyəcəyik ki, materialist və müşriklərin də bir çoxu bir növ Allahın vücudunu etiraf etmişlər. Düzdür, onun adını çəkməkdən imtina edir və ona təbiət deyir, yada başqa adlar qoyurlar. Lakin həmin təbiət üçün Allahın sifətlərinə bənzər sifətlər iddia edirlər. Məsələn, onlar deyirlər ki, təbiət insanda iki böyrək yaratmışdır. Səbəbini də belə izah edirlər: Təbiət bilmişdir ki, ola bilər, bu böyrək onun işini görməlidir.
Heç bu mövzu şüursuz təbiətlə uyğun gəlirmi? Yoxsa, bu iş elm və qüdrəti sonsuz olan Allahın işidir? Baxmayaraq ki, onlar onu təbiət adlandırırlar. Bu bəhsdə dediyimizə əsasən belə nəticəyə gəlirik ki,
Allaha eşq və məhəbbət həmişə olub və olacaq;
Allaha iman və etiqad bəsləmək insanın ruh və canını isindirən həmişəlik bir şölədir.
Allahı tanımaq üçün uzağa getmək lazım deyil. Öz batin və daxilimizə baş vuraraq ona olan iman və etiqadı orada tapa bilərik.
Qurani-Məcid bu barədə belə buyurur: «Vənəhnu əqrabu iləyhi min həblil vərid.» «Biz insana şah damarından da yaxınıq.» (Qaf, 16)
Fikirləşin və cavab verin
1.Adət və fitrət üçün bir neçə misal çəkin.
2.Nə üçün avam camaat bütpərəstliyə tərəf yönəlirdi?
3.Nə üçün materialistlər Allahı təbiət adlandırırlar?
Baş vermiş bir əhvalat.Ardi Gelen Dersimize INŞALLAH.Müәllif Həzrəti Ayətullahül-Üzma
Nasir Məkarim Şirazi.Hazirladi Haci Sәbuhi Allahin rәhmәti olsun ona.Amin.